Russische tanks richting NAVO-grens: 'Ruslands oorlogseconomie draait op volle toeren'

Rusland stuurt opnieuw tanks naar het grensgebied met NAVO-landen, blijkt uit het nieuwe jaarverslag van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Volgens Martijn Kitzen, hoogleraar aan de Nederlandse Defensie Academie, is dit niet verrassend en draait de Russische oorlogseconomie op volle toeren. "Er is ontluikend bewustzijn in Nederland."

De oud-militair en defensiespecialist ziet een duidelijke lijn in het Russische beleid. Al vóór de inval in Oekraïne had Rusland troepen aan de Europese grens gestationeerd om het Westen af te schrikken. Die militaire aanwezigheid wordt nu opnieuw opgebouwd. "Ze willen voorkomen dat Europa een aanval gaat uitvoeren, terwijl wij weten dat Europa die intentie helemaal niet heeft", zegt Kitzen in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Dat Rusland tanks richting NAVO-grondgebied verplaatst, noemt hij dan ook geen verrassing. Als voorbeeld noemt hij Polen. Die NAVO-lidstaat is enorm aan het moderniseren en investeert fors in de krijgsmacht. "In dat opzicht is dat geen vreemde ontwikkeling," zegt hij.

Wat hem wél zorgen baart, is dat Rusland inmiddels zoveel produceert dat het zelfs ruim boven het huidige verbruik in Oekraïne zit. "De oorlogseconomie is op volle gang gekomen. Ze maken nu zoveel dat ze niet alleen de verliezen die ze in Oekraïne lijden en het gebruik van munitie daar kunnen compenseren, maar nog veel meer."

Tegelijkertijd is het dreigingsbeeld in Europa aan het verschuiven. De klassieke grens tussen oorlog en vrede vervaagt, ziet Kitzen. In de zogeheten "grijze zone" – het schemergebied tussen open oorlog en volledige vrede – worden steeds vaker hybride aanvallen uitgevoerd. Uit het MIVD-rapport blijkt dat het aantal cyberaanvallen, sabotagepogingen en andere vormen van heimelijke oorlogsvoering fors is toegenomen.

Tekst gaat verder onder X.

De dreiging blijft niet beperkt tot abstracte netwerkaanvallen. MIVD-directeur Peter Reesink zei dinsdag bij de NOS dat Rusland recent heeft geprobeerd in te breken in de besturingssystemen van een publieke voorziening, met als doel om die te saboteren. Zulke pogingen zijn volgens hem niet eerder op deze schaal geconstateerd.

Gerichte Russische aanvallen

Rondom de Europese verkiezingen waren er bovendien digitale aanvallen gericht op politieke partijen en openbaar vervoerbedrijven, wat volgens de inlichtingendienst een poging was om het democratisch proces in Europa te beïnvloeden. Reesink spreekt van ontwikkelingen die veel mensen zich nauwelijks kunnen voorstellen, maar die zich op dit moment wel degelijk afspelen – en die in de komende jaren alleen maar zullen toenemen.

Ook voormalig staatssecretaris van Justitie Ankie Broekers-Knol uit haar zorgen in de studio van Goedemorgen Nederland. De voormalig politica ziet hoe het besef van dreiging in Nederland pas recent is doorgedrongen. Volgens haar is het "heel naar" dat de Nederlandse krijgsmacht de afgelopen decennia zo is uitgekleed.

"Er is geen kazerne of tank meer over", zegt ze. "In de Eerste Kamer heeft generaal-majoor buiten dienst van de mariniers, Frank van Kappen, er altijd voor gewaarschuwd. We zijn doorgeslagen naar de andere kant. Er werd wel naar hem geluisterd, maar niet zodanig dat de drastische maatregelen níét zijn genomen. Je bent zo drastisch geweest dat het opnieuw opbouwen voor heel veel problemen zorgt."

Dat er pas nu - nu Russische dreiging reëel is - gehandeld wordt, vindt ook Kitzen zorgelijk. Maar is er toch geen sprake van bangmakerij? "Er is ontluikend bewustzijn", zegt hij. "Je moet gewoon reëel zijn en het je gaan voorstellen", zegt Kitzen. "Ik denk niet dat de Russische tanks de grens met Enschede over gaan rollen, maar er zijn wel andere scenario's: zoals bijvoorbeeld de hybrideoorlogsvoering waar we het over hadden en terrorisme."

"We dachten heel lang dat een grote oorlog niet mogelijk was, maar dat is dus wel mogelijk. In het zwartste geval wordt die oorlog ook met ons uitgevochten in Europa. Dan wordt Nederland ook een doelwit."