Waarom je jezelf 72 uur moet kunnen redden tijdens een ramp: 'Oorlog is gewoon reëel én heel dichtbij'
Maar weinig Nederlanders zijn erop voorbereid om de eerste 72 uur van een ramp zelfstandig door te komen. Experts leggen in de nieuwe aflevering van Stand van Nederland: Wereld op Scherp uit waarom je dat wél moet zijn. "Ik heb nog wel ergens een blik knakworsten staan."
In de nieuwe aflevering wordt door journalisten Sammie de Vries en Jill Bleiksloot ingegaan op wat te doen bij een noodsituatie. Jill zegt op dit moment niet meer dan een "fles cola" in huis te hebben. "Op een ramp ben ik niet voorbereid, daar ga ik die 72 uur niet mee redden," lacht ze.
Minister van Justitie en Veiligheid, David van Weel, wil dat Nederlanders zich 72 uur kunnen redden wanneer een ramp of conflict uitbreekt. Hij sprak eerder klare taal: "Als iedereen voor zichzelf zorgt, zorg ook voor elkaar." Mark Rutte, secretaris-generaal van de NAVO deed er nog een schepje bovenop: "We zullen niet veilig zijn in de toekomst, als we ons niet voorbereiden op toekomstig gevaar. Het is tijd om over te stappen op een oorlogsmentaliteit."
Beluister hier de nieuwe aflevering van Stand van Nederland: Wereld op Scherp.
Dat betekent: onder meer voldoende water, eten, cash geld en een noodpakket. Maar de praktijk laat wat anders zien, slechts zo'n drie op de tien Nederlanders heeft een noodpakket in huis, volgens eerder onderzoek van EenVandaag. Bleiksloot en collega Sammie de Vries controleren in de podcast samen hun voorraadkasten. "Tonijn in een blik. En nog meer tonijn. Kikkererwten en mais. Ja, dat is het wel.. Hier kan je niet echt een fatsoenlijke maaltijd mee koken."
Ook op straat blijkt de voorbereiding beperkt. "Het enige wat ik in huis heb op dit moment is geloof ik een fles cola", zegt een voorbijganger. Een ander heeft "misschien ergens nog een blik knakworst staan" Sommigen verwijzen naar vroegere dreigingen, bijvoorbeeld tijdens de Koude Oorlog. "Toen was er een nucleaire dreiging. Nou, toen moesten we van alles opslaan en inslaan en uiteindelijk viel het allemaal wel mee."
'Oorlog is gewoon reëel'
Toch is de dreiging reëel, waarschuwt brigadegeneraal en professor cyberwarfare aan de Nederlandse Defensieacademie Paul Ducheine. "Oorlog is niet iets wat een soort van fantasie was in een boek of in een roman," zegt hij in de podcast. "Oorlog is gewoon reëel. En hij is heel dichtbij. 1700 kilometer hier vandaan is gewoon oorlog", doelt hij op Oekraïne. "De zwakste plekken in een samenleving zijn we zelf: dat zijn de mensen en hoe ze met elkaar omgaan."
Volgens hem moeten we voorbereid zijn op verstoringen van vitale processen. "Telecommunicatie faalt soms, en betalingsverkeer werkt soms even niet. Dus je weet dat dat komt, dus je moet voorbereid zijn op verstoringen." Hij noemt voorbeelden als de aanval op het grote transportbedrijf Maersk. "Heel Maersk lag plat. 30.000 computersystemen, de terminals in de haven van Rotterdam. Die lagen er allemaal uit."
Het Rode Kruis adviseert al jaren om een noodpakket samen te stellen. Suzanne Segaar, hoofd Nationale Hulpverlening, acht het van groot belang dat Nederlanders zelfredzaam zijn in de eerste 72 uur. Als voorbeeld noemt ze een knalrood radiootje met zonnepaneel. "Er zit een zonnepaneeltje op. Hier kan je gewoon letterlijk een zaklamp opzetten, dus voor het licht is het ook handig in het donker. En... er is een rampenzender, daar kun je dan op instellen."
De lijst met benodigdheden is volgens Segaar overzichtelijk. "Je zorgt gewoon voor die eerste 72 uur. Ik denk dat iedereen wel kan bedenken wat je dan ongeveer nodig hebt qua houdbare voedsel. En die drie liter water, koop het gewoon voor jezelf in." Een kopie van je paspoort in het noodpakket is ook belangrijk. "Je moet je kunnen identificeren. Waar kom je vandaan? Wie ben jij?"
Aan het eind van de aflevering zijn de podcastmakers overtuigd. "Ik ga direct na deze opname aan de slag met het noteren van de telefoonnummers in een boekje," zegt Sammie. Jill besluit: "En die voorraadkast van jou – die mag ook wel een beetje voller."