Halbe Zijlstra maakt zich zorgen: 'Wereldvrede staat op het spel'
Internationale spanningen lopen zo hoog op dat wereldvrede op het spel staat. Dat zegt oud-minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra. Hij kijkt met lede ogen aan hoe president van Amerika Donald Trump zich als een olifant in een porseleinkast gedraagt.
Afgelopen week kondigde Trump zijn omstreden handelstarieven aan, maandag zei hij dat Amerika met Iran in gesprek is over het nucleaire programma van het land. Volgens Zijlstra kan Trump prinsheerlijk zijn gang gaan. Dat is anders dan tijdens zijn eerste termijn, zegt de oud-bewindsman (2017-2018) in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
"Toen hij in zijn eerste termijn (2017-2021) werd gekozen, was dat toch verrassend", begint Zijlstra. "Na zijn zege werd hij omringd door de oude Republikeinse Partij. Hij had heel veel mensen om hem heen die zich bewezen hadden in het openbaar bestuur en het leger, een heel andere omgeving dan nu."
“Tijdens zijn eerste termijn werd Trump in toom gehouden, daar heeft hij van geleerd. Hij heeft zich nu omringd met groupies, mensen die hem aanbidden en rücksichtslos doen wat hij wil.”
Nadat Trump begin dit jaar opnieuw zijn intrede deed in het Witte Huis, koos hij de mensen om hem heen zorgvuldig, zag Zijlstra. "Tijdens zijn eerste termijn werd hij in toom gehouden, daar heeft hij van geleerd. Hij heeft zich nu omringd met groupies, mensen die hem aanbidden en rücksichtslos doen wat hij wil. Sterker nog: ze gaan er zelfs overheen. De balans in wat goed en verstandig is, is wel verdwenen."
Zijlstra laat zich liever niet leiden door emotie en wil kijken naar de feiten. "We zijn soms geneigd om grote voorspellingen te doen voor zaken die helemaal niet uitkomen. Dus dat je even de kat uit de boom kijkt, is verstandig", zegt hij over de tweede termijn van de president. "Maar kijkend naar Trump en wat hij in zijn eerste 2,5 maand heeft gedaan, doet hij precies wat hij gezegd heeft. Ik zou er dus maar vanuit gaan dat hij de komende tijd blijft doen wat hij zegt. En dat is verontrustend."
Iran
Een paar dagen na het ontketenen van een handelsoorlog deelde Trump maandag mee dat de Amerikanen met Iran in gesprek zijn over het nucleaire programma van Teheran en dat zaterdag een ontmoeting op "heel hoog niveau" plaatsvindt. Iran sloot in 2015 een internationale deal over het beperken van het eigen nucleaire programma, maar daar stapten de VS uit tijdens de eerste ambtstermijn van Trump.
De Amerikaanse president heeft nu meermaals aangegeven weer met Iran in gesprek te willen en dreigde eerder met bombardementen als er geen deal komt. Volgens Zijlstra is het logisch dat Trump zich richt op Iran, "maar de manier waarop is gevaarlijk". "Eigenlijk zegt hij: of je gaat terug in je nucleaire capaciteit, of ik ga militair ingrijpen. Dat is spelen met vuur."
Volgens deskundigen is Iran dichter bij een atoombom dan in 2015. Dat is niet de schuld van Trump, vindt Zijlstra. "Het probleem met de eerste deal was juist dat er zo weinig garanties in zaten, dat Iran toen al doorging met het verrijken van nucleair materiaal. Je kan veel zeggen van Trump, maar over die deal had hij echt een punt."
"Dat Trump nu weer tot een deal probeert te komen is aan de ene kant goed nieuws, als het lukt", aldus Zijlstra. "Maar de vaag is wat gaat gebeuren aangezien hij dreigt met militair ingrijpen. Als de ayatollah's hem niet tegemoetkomen, gaat hij dan de boel platbombarderen? Dan zijn we verder van huis."
De oud-minister kijkt gespannen naar het wereldtoneel. "Als je kijkt wat er allemaal gebeurt op dit moment, staat wereldvrede op het spel."