Wildgroei aan zzp'ers bedreigt kappersvak: 'We worden niet serieus genomen'

Kapsalons hebben steeds meer moeite om aan goed geschoold personeel te komen, omdat kappers massaal kiezen voor zelfstandig ondernemerschap. Waarom is dat en wat zijn de gevolgen? In Stand van Nederland reflecteren kappers op de veranderende industrie. "Het is een ambacht, maar je verdient een minimuminkomen."

Hoeveel kappers zitten er in het dorpscentrum van het kleine Zevenaar? Vroeger waren het misschien acht of negen, maar inmiddels zijn er maar liefst achttien salons. "Het is me wel opgevallen", merkt een inwoner op. "Ik denk niet dat ze uitkomen. Hoeveel klanten knippen die mensen per uur?" Een andere inwoner stamelt voor de camera: "Kan ik dit wel zeggen? Nou, goed... Ik denk dat ze het volhouden met witwasserij."

Zevenaar is geen uitzondering: in steeds meer Nederlandse steden schieten kapperszaken als paddenstoelen uit de grond. Tien jaar geleden waren er 21.000 ondernemers in de kapperssector, nu zijn het er ruim 31.000. Ondertussen is de hoeveelheid werkende kappers in de sector geheel gelijk gebleven; er zijn dus niet meer kappersstoelen, maar wel véél meer zzp'ers.

Wat er achter die ontwikkeling zit, weet kapper Mariska Krikke al te goed: steeds meer kappers starten tegenwoordig een eigen zaak of ze kiezen ervoor om een stoel in een andere salon te huren. Voorheen runde Mariska zelf een kapsalon, maar ze worstelde met haar bezetting. "In het begin hadden we veel leerlingen voor ons werken, maar zij begonnen keer op keer voor zichzelf of ze kozen ervoor om een stoel te gaan verhuren. Daar zijn we daarom mee gestopt."

Dat het werken in loondienst voor het personeel niet meer aantrekkelijk was, begrijpt ze goed. "Kappen is echt een ambacht, maar je verdient een minimuminkomen. Het is heel jammer dat het in Nederland niet zo serieus wordt genomen. Als zzp'er kun je tenminste zelf bepalen wat jouw prijzen zijn. Uiteindelijk verdien je dan meer." Inmiddels huurt Mariska zelf ook een stoel in een kapsalon, in het centrum van Haarlem.

'Niet haalbaar op de lange termijn'

Leander Grotenhuis van branchevereniging ANKO zet vraagtekens bij de ontwikkelingen in de kapperssector. Hij acht het onwaarschijnlijk dat zzp'ers het allemaal gaan volhouden. "Zoveel kappers in rustige omgevingen als Zevenaar, dat kan niet haalbaar zijn op de lange termijn. Ik hoor collega's dan zeggen: als ik zes klanten in een uur knip, dan komt het goed. Maar zo werkt het niet. Je krijgt als kapper te maken met uitval, ziekte, no-shows, klachten. Als je al die effectiviteitsafnamen incalculeert, zie je dat het anders in elkaar steekt dan soms gedacht wordt."

Daarbovenop hebben kappers te maken met stijgende huurprijzen en hoge productie- en energiekosten. Klanten voelen dat in de portemonnee, want de prijzen voor een knipbeurt gaan de afgelopen jaren omhoog: volgens Leander is de gemiddelde prijs van een kappersbehandeling in Nederland nu 48,06 euro. Of zzp'ers zich schuldig maken aan witwassen om staande te blijven, durft hij niet te zeggen: "Ik kijk niet mee in al die keukens."

De kappers van morgen

De zzp-trend kan bovendien invloed hebben op de toekomst van de kapperssector, vreest Leander. "Een van de grootste problemen is dat ondernemers geen stageplek mogen bieden aan kappersstudenten die de Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) volgen. Alleen salons met personeel kunnen jongeren leerwerkplekken bieden. Als er te weinig werkplekken zijn, krijg je dus ook minder instroom van nieuwe kappers."

Bovendien is het maar de vraag of alle kappers die voor zichzelf werken ook kundig zijn. Kappers in Nederland hebben namelijk geen diploma nodig om professioneel aan de slag te gaan. Leander: "Het is allemaal onhandig geregeld. De overheid moet een opleiding certificeren om te zorgen dat een student de juiste tools meekrijgt. Ons vak is emotioneel, maar onze technieken zijn gebaseerd op een stuk wiskunde en kennis. Die kennis moet goed overgedragen worden."

Mariska voegt daaraan toe dat er meer waardering mag komen voor het kappersdiploma. "In het buitenland heb je zelfs hbo-opleidingen, daar is het heel anders", merkt ze op. "Ik hoop dat de kappers van de toekomst hun vak zullen blijven zien als een ambacht en naar school blijven gaan. Vanuit daar kun je je eigen creativiteit en handschrift ontwikkelen."

Meer weten? Kijk vanavond om 23.10 uur naar Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2. Eerdere afleveringen van Stand van Nederland: Generatie Next bekijk je hier, via NPO Start.