Eppo Bruins reageert op radicale hervorming omroepbestel: 'Taak NTR moet blijven'

Per 2029 vindt binnen de NPO een grote hervorming plaats, waardoor de NTR volledig van de buis verdwijnt. Veel Kamerleden hebben verbolgen gereageerd op het besluit van minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Eppo Bruins. In Café Kockelmann op NPO 2 licht hij zijn plannen toe en reageert hij op de kritiek.

Minister Bruins verstuurde vandaag een Kamerbrief waarin de hervorming in hoofdlijnen kenbaar is gemaakt. Hij wil onder meer dat de bestuurlijke laag binnen de publieke omroep veel kleiner wordt. Nu heeft elke omroep nog een eigen bestuur, dat wordt in 2029 per omroephuis. In totaal komen er vier of vijf. "Alle bestaande omroepen clusteren hierbinnen en gaan elkaar zoeken. De omroepmerken zoals de kijker thuis die kent, zullen ze ook in de toekomst zien."

Dat is dus zonder de NTR. Bruins hoopt dat de taak die de NTR binnen de publieke omroep heeft blijft. "Die is wettelijk geborgd en dat moeten we zo houden. De cultuur van de NTR moet in het hart van de omroep geplaatst worden bij de omroephuizen."

Meer verantwoording bij omroepen

De programma's die de NTR maakt, waaronder Nieuwsuur, "hebben we nodig", vervolgt Bruins. "Het is juist de bedoeling dat we dit soort kwalitatieve goede televisie in de toekomst hebben, in het hart van de publieke omroep." Wie deze programma's gaat maken, "is aan de omroepen".

Het is de bedoeling dat alle geluiden uit de samenleving gehoord blijven in de omroephuizen. Het toezicht daarop moet wettelijk worden vastgelegd en dat wil Bruins samen met de omroepen onderzoeken. "Ze moeten onder meer de jeugd en de cultuur bedienen." In de hervorming wordt het toezicht van de minister flink verkleind, hij wil dit weghalen bij de politiek.

De hervorming moet ook de sociale veiligheid vergroten, maar hoe dat precies gebeurt, moet nog worden uitgezocht samen met de NPO. De NOS en NPO blijven tevens los van de omroephuizen bestaan en er komen maximale termijnen voor bestuurders.

Onlinekanalen belangrijker?

De omroephuizen moeten nog wel aantonen dat ze verbonden zijn met de Nederlandse samenleving, maar dat hoeft niet meer door een verplicht minimumaantal leden. Bruins noemde als opties likes en abonnees op onlinekanalen, maar hij zei ook dat hier nog verder naar gekeken moet worden. "Lineaire tv neemt af, maar waar het om gaat is dat goede programma's worden gemaakt die op ieder moment kunnen worden bekeken. We gaan naar een nieuwe tijd toe."

Luister deze uitzending van Café Kockelmann hier terug als podcast:

Internationale speelveld

Voorheen konden nieuwe omroepen zich melden als ze het idee hadden dat een bepaald geluid uit de samenleving niet werd gehoord. Dat stopt, als het aan Bruins ligt. De huidige omroepen gaan de omroephuizen vormen. Welke huidige omroepen samen in een huis gaan, wil Bruins aan de omroepen laten. Mochten die er niet uit komen, dan kan hij ingrijpen. "Ik wil meer maatschappelijke worteling en de maatschappelijke geluiden van buiten de publieke omroep binnenhalen." Wat er gebeurt met de twee aspirant-omroepen Zwart en Ongehoord Nederland! is nog niet bekend.

In het internationale speelveld is de NPO slechts "een hele kleine, terwijl je in al dat internationale geweld wilt dat je zichtbaar en vindbaar blijft". Desalniettemin wordt de komende jaren 156 miljoen euro bezuinigd op de publieke omroep. De minister denkt dat de hervorming voor een kostenbesparing kan zorgen. De bezuiniging gaat waarschijnlijk ook ten koste van de programmering, aldus Bruins.

Reactie NTR

NTR-directeur Lucas Goes heeft vol ongeloof gereageerd op het voornemen van minister Bruins om de omroep te beëindigen. Het nieuws komt "als donderslag bij heldere hemel", aldus Goes. "We waren in de veronderstelling dat de NTR in het nieuwe bestel in een nieuw te vormen taakhuis een plek zou krijgen."

De omroep heeft naar eigen zeggen tijd nodig de boodschap van Bruins te verwerken en te kijken wat dit precies betekent. "We zullen er alles aan doen om in aanloop naar het debat op 14 april, in Den Haag het belang van de taak van de NTR, onze onafhankelijke rol in het bestel en de zorg voor onze medewerkers te onderstrepen. We leggen ons hier niet zomaar bij neer."

'Raakt kant nog wal'

Meerdere Kamerleden hebben ook verbolgen gereageerd op de plannen van Bruins. Mohammed Mohandis (GroenLinks-PvdA) noemt het een "kille bezuinigingsoperatie". Zijn partij is dan geen tegenstander van het hervormen van de NPO, "maar wat vooral moet gebeuren, is dat de publieke omroep juist toekomstperspectief krijgt en een belangrijke tegenspeler kan zijn van (buitenlandse) streamingdiensten en grote big-techbedrijven."

En dat gebeurt volgens Mohandis niet met deze plannen. "GroenLinks-PvdA zal zich daarom flink verzetten tegen bezuinigingen die de journalistieke, educatieve en culturele taak van de publieke omroep slopen."

Jan Paternotte (D66) reageert daarnaast dat de bezuinigingen "kant noch wal raken". Het College van Omroepen (CvO) en de NPO geven aan "overvallen" te zijn door de plannen van de minister. Claire Martens-America van coalitiepartij VVD vindt de hervorming juist een goed plan.

Op 14 april debatteert de Tweede Kamer over het onderwerp. "Ik ga in gesprek of er draagvlak is voor mijn plannen", zegt Bruins tot slot. "Er moet nog een hoop gebeuren, maar dit is de manier waarop ik denk dat we een sterke omroep kunnen bouwen, die ook over tien jaar nog heel mooi in onze huiskamers past."