Journalist zat onbedoeld in een groepsapp voor Amerikaanse luchtaanvallen: 'Levensgevaarlijk'

Je ontvangt op een doodgewone donderdag een notificatie, ontgrendelt je telefoon... En ziet dat je bent toegevoegd aan een chatgroep met militaire hotemetoten uit de Trump-regering. Er wordt overlegd over topgeheime, toekomstige bombardementen, waarbij burgerdoden kunnen vallen. Wat doe je dan? Het overkwam Jeffrey Goldberg, hoofdredacteur bij het Amerikaanse tijdschrift The Atlantic. 

Het gebeurde anderhalve week geleden, op 13 maart. Goldberg werd door veiligheidsadviseur Mike Waltz toegevoegd aan een Signal-groepschat met 18 anderen, waaronder vicepresident JD Vance en minister van Defensie Pete Hegseth. De topmannen overlegden of geplande luchtaanvallen tegen de Houthi-rebellen in Jemen moesten doorgaan. "Het eerste wat ik dacht was: ik word voor de gek gehouden", vertelt de journalist in een interview. Hij besloot niet te reageren op de berichten.

Maar twee dagen later vonden de besproken luchtaanvallen écht plaats. Goldberg keek mee vanaf zijn telefoon, op de parkeerplaats van zijn lokale supermarkt. In de groepschat werd het offensief gevierd met emoticons van een Amerikaanse vlag, een vuurvlam en een vuist. Goldberg besloot een dag later zijn ervaringen te delen in de media. 

"Dat heeft hij heel netjes gedaan", stelt voormalig De Telegraaf-hoofdredacteur Sjuul Paradijs in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Hij heeft de meest gevoelige informatie ook niet vrijgegeven."

Defensieminister ontkent: 'Bedrieglijke journalist'

Inmiddels is heeft de Nationale Veiligheidsraad bevestigd dat de chat echt was en dat wordt onderzocht hoe het kon gebeuren dat een onbekend nummer aan de groep is toegevoegd. Volgens nieuwssite Politico staat de politieke carrière van veiligheidsadviseur Mike Waltz vanwege het incident op losse schroeven. "Iedereen in het Witte Huis is het over één ding eens: Mike Waltz is een grote idioot", zegt een ingewijde tegen de nieuwssite.

Tessa van Vliegen, politiek verslaggever bij WNL, acht het waarschijnlijk dat Waltz uit zijn functie moet treden. "Ja, dit is gewoon een grote fout. Kijk ook hoe er gereageerd wordt met zulke emoticons op zoiets heftigs, en dat wordt dan openbaar... Ik kan me wel voorstellen dat daar conclusies aan verbonden worden."

President Donald Trump reageert sceptisch op het voorval. "Ik weet er niets van, ik ben geen fan van The Atlantic. Atlantic is een tijdschrift dat failliet zal gaan," zei hij tegen journalisten. Een typische Trump-reactie, vindt VVD-Kamerlid Christianne van der Wal. "Het ligt bij hem altijd aan een ander. Dat zie je ook in deze reactie weer."

Ook defensieminister Pete Hegseth, die zelf actief was in de groepschat, heeft inmiddels fel gereageerd op Goldberg's onthullingen: "U heeft het over een bedrieglijke en zeer in diskrediet gebrachte, zogenaamde journalist, die keer op keer een beroep heeft gemaakt van het leuren met hoaxes."

Dat was een "heel verkeerde" reactie, aldus Paradijs. "Het is manipuleren, het is liegen, het is bedriegen. En als je dan ook ziet hoe Trump-aanhangers daarop reageren... Het zijn echt heel geschifte mensen, het is zo slecht."

'Dit herken ik niet terug in Nederland'

Volgens Van der Wal is het "levensgevaarlijk" dat zulke vertrouwelijke zaken in een online-gesprek worden gecoördineerd. Ze vertelt: "Dit laat ook de kwetsbaarheid zien van die groepen. Je moet zo kritisch zijn op wat je typt, in welke groep."

Ze herkent zich dan ook niet in het gedrag van de Amerikaanse politici. "Toen ik in kabinet Rutte IIII zat hadden wij ook wel een appgroep", geeft ze toe, "maar daar werd nooit inhoud besproken. Dat was meer praktische afstemming. Deze berichten zijn echt ophitserig, dat herken ik totaal niet terug in Nederland."