Defensie moet uitbreiden tot minstens honderdduizend medewerkers, 'maar dat is een enorme uitdaging': 'Zorgen over opleidingscapaciteit'

Defensie moet gaan groeien door uitbreiding van het dienjaar en een verkorte variant van dit tot dusver succesvolle vrijwilligersjaar. Over vijf jaar moet Defensie honderdduizend mensen tellen, schrijft staatssecretaris Gijs Tuinman maandag aan de Tweede Kamer. In geval van crisis moet dat aantal zelfs verdubbelen. ''Een enorme uitdaging'', reageert VVD-Tweede Kamerlid Christianne van der Wal.

De krijgsmacht moet groeien vanwege de Russische dreiging. Sinds de aanval op Oekraïne heeft Defensie er miljarden euro's bijgekregen. Maar de organisatie kampt al jaren met een flink tekort aan personeel en opleiders. Dat probleem wil Tuinman versneld aanpakken. "Dat vraagt om een andere manier van werken, opleiden en inrichten."

Hij wil om het beroepsleger een grote flexibele schil van reservisten die wordt ingezet in geval van crisis. Dat is geen nieuw concept; al in 2013 zei toenmalig minister Jeanine Hennis naar zo'n organisatie te streven met 20.000 reservisten. Het ontbrak haar destijds aan middelen. Dat is nu anders, net als het tijdsgewricht.

Het dienmodel moet als "kapstok" dienen voor de te nemen maatregelen, aldus Tuinman. Hij wil het dienjaar uitbreiden naar 1500 jongeren per jaar. De kortere versie (weerbaarheidstraining) hiervan gaat 10 tot 12 weken duren en moet al dit jaar worden ingevoerd. Daarna worden mensen direct reservist en ze worden daarna in vredestijd alleen opgeroepen om hun militaire vaardigheden te onderhouden.

Om militairen te werven wil het kabinet jongeren (18-27 jaar) een enquête sturen. Die is in eerste instantie vrijwillig, maar kan een meer verplichtend karakter krijgen als de spanningen oplopen.

Opleidingscapaciteit

''Die vragenlijst is heel belangrijk, omdat je dan zicht krijgt op wie er interesse heeft. Je bouwt een soort infrastructuur op'', zegt VVD-Kamerlid Van der Wal in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Tot tweehonderdduizend mensen bij Defensie zijn hard nodig, vindt ze. ''Maar het is ook een extreme uitdaging."

"Het probleem is denk ik niet de animo; je ziet dat er voor het vrijwillig dienstjaar vierduizend aanmeldingen zijn, terwijl er een paarhonderd mensen kunnen worden toegelaten. Ik maak me meer zorgen over de opleidingscapaciteit. De mensen kunnen we wel vinden, maar er zijn geen mensen om die mensen op te leiden. Ook is er in Nederland te weinig gebruiksruimte om te oefenen. Het is een enorme uitdaging.''

Dienstplicht komt niet terug

Tuinman zegt dat Defensie "minder selectief" zal worden. De opleiding zal worden gemoderniseerd en uitgebreid. Daarvoor zullen binnen de huidige krijgsmacht ook militairen moeten worden vrijgespeeld. De dienstplicht komt niet terug, herhaalt hij.

Tuinman heeft de ambitie om de krijgsmacht al in 2027 te hebben omgebouwd in "een zogenoemde vredesorganisatie en oorlogsorganisatie".