Spanning in Turkije neemt toe na machtsvertoon 'autoritaire' Erdogan: 'Het einde is nog niet in zicht'
De situatie in Turkije is zorgelijk na de arrestatie van burgemeester Ekrem Imamoglu van Istanbul, zegt oud-diplomaat in dat land Ron Keller. Hij ziet de spanningen oplopen. "De camera's zijn nu op Istanbul gericht, maar er zijn meer plekken in Turkije waar mensen een democratisch Turkije willen."
Het Openbaar Ministerie in Turkije heeft vorige week Imamoglu en tientallen anderen aangehouden in het kader van een onderzoek naar corrupte praktijken onder meer bij de gemeente Istanbul. Daarnaast worden zeven van hen, onder wie Imamoglu, ook verdacht van hulp aan de terroristische PKK. Imamoglu, die door zijn partij CHP als presidentskandidaat naar voren is geschoven, weerspreekt alle beschuldigingen.
De arrestatie van de burgemeester heeft in heel Turkije tot massale betogingen en ongeregeldheden geleid. Volgens de oppositie is het proces een poging om hem als belangrijkste politieke rivaal van president Recep Tayyip Erdoğan uit te schakelen. Zaterdag besloot een rechtbank dat Imamoglu in voorlopige hechtenis blijft gedurende het proces.
Imamoglu geldt als een prominent lid van de oppositie in Turkije en als een potentiële uitdager van Erdoğan. Volgens betogers in Istanbul is de democratie in gevaar. Dat klopt, zegt Keller in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Het is geen toeval dat Imamoglu wordt gearresteerd vlak voor de verkiezingen."
Erdoğan heeft twee gezichten
Imamoglu wordt beschuldigd van corruptie en terrorisme. "Ik kan niet beoordelen of het waar is, maar de timing is opvallend", zegt Keller. "Ik denk: als het echt zo erg zou zijn geweest, had je al eerder actie moeten ondernemen. Het heeft er alle schijn van dat dit is opgezet door Erdoğan om Imamoglu uit te schakelen."
Het toont de schaduwkant van het Turkije onder Erdoğan. "Het land heeft altijd een autocratisch karakter gehad en Erdoğan is daar de belichaming van. Hij ziet zichzelf als de vader van het vaderland, die weet wat goed is voor de mensen. Hij heeft de overgang naar democratie in gang gezet, maar wil ook aan de macht blijven. Die twee gezichten botsen."
“Erdoğan heeft de overgang naar democratie in gang gezet, maar wil ook aan de macht blijven. Die twee gezichten botsen.”
Daar maakt ook de Raad van Europa zich zorgen over. "Wat er gebeurt met Imamoglu zal een test zijn voor de onafhankelijke rechtspraak in het land", stelt Keller. Daarover zal in Turkije overigens amper bericht worden, denkt hij. "De kritische media is geleidelijk uitgeschakeld. Er zijn ook journalisten achter de tralies gezet."
'Spannende tijden voor Turkije'
Toch is er in het land nog sprake van tegenmacht. "Turkije heeft anders dan bijvoorbeeld Rusland veel meer een gevestigd parlement en een grondwet waarin mogelijkheden zijn om in beroep te gaan. De rechtsstaat is redelijk onafhankelijk. Maar met name in Erdoğan en een deel van de Turkse gemeenschap zitten trekjes die toch autoritair zijn", zegt Keller.
Desondanks blijft Erdoğan populair. "Hij is heel lang aan de macht en heeft in het begin heel veel goeds gedaan voor Turkije, dat onderschatten we. Hij heeft verkiezing na verkiezing gewonnen omdat hij scholen, onderwijs en wegen gaf. Hij heeft heel veel armoede bestreden."
“Het deel van Turkije dat zegt 'we willen nou eens een keer verandering', zal ook sterker en sterker worden. Dit wordt een prestigestrijd en het einde is nog niet in zicht.”
"Maar die autoritaire trekjes die Erdoğan ook in zich heeft - 'ik blijf aan de macht' - gaan het meer en meer winnen. Het deel van Turkije dat zegt 'we willen nou eens een keer verandering', zal ook sterker en sterker worden. Dit wordt een prestigestrijd en het einde is nog niet in zicht."
Keller verwacht dat de protesten zullen groeien, hoewel In Istanbul het demonstratieverbod tot en met donderdag is verlengt. "De camera's zijn nu op Istanboel gericht, maar er zijn meer plekken in Turkije waar mensen een democratisch Turkije willen. De onrust zal zich breder in het land verspreiden. We zullen ook zien dat de politie harder zal optreden. Dit worden hele spannende tijden voor Turkije."
Europa
Vanwege de militaire kracht van NAVO-bondgenoot Turkije zal Europa op zijn handen blijven zitten, denkt Keller. "Europa kan Erdoğan niet hard veroordelen, want ze hebben hem nodig. En ze hebben nog wel wat andere dingen aan hun hoofd."