‘Randen’ van Nederland structureel ondergewaardeerd
De grensgebieden van Nederland, zoals Zeeuws-Vlaanderen, de Achterhoek, grote delen van Limburg en Oost-Groningen, worden door de landelijke overheid structureel onderschat. Dat stelt Jantine Kriens van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLi) in het programma Stand van Nederland: Aangehaakt. Ze ziet wel verbetering: anno 2025 staat 'de regio' meer op de politieke agenda dan in de afgelopen decennia.
Ín deze aflevering gaan Sam Hagens en electoraal geograaf Josse de Voogd op zoek naar de vraag ‘Worden de randen van Nederland vergeten door de rest?’. Voor het antwoord trekken ze naar de regio die het duidelijkst van de rest van het land is afgesneden: Zeeuws-Vlaanderen.
De gewone mensen die ze daar spreken, onder meer de vrijwilligers van het museum in Sluiskil en oud-journalist Johan Robesin, zijn trots op hun gebied en argwanend ten aanzien van de landelijke overheid. Zoals een van de museummedewerkers het formuleert: "We willen graag bij Nederland horen, maar Nederland lijkt dat vaak te vergeten. Dan hoor je: o, zijn jullie er ook nog?"
De regionale politiek wordt vertegenwoordigd door wethouder Laszlo van de Voorde uit Terneuzen. Vijf jaar geleden diende hij een motie in om de regio een status aparte te geven en Terneuzen om te dopen tot 'Hollands wingewest'. Nu is hij positiever. "Dan Haag komt vaker langs, ook om te kijken wat hier allemaal goed gaat. En dat is veel."
Zijn grootste wens is meer jongeren en jonge gezinnen te behouden voor de regio. Want dat is in Zeeuws-Vlaanderen, mede door een gebrek aan hoger onderwijs en goed openbaar vervoer, een serieus probleem. Niet voor niets is het de meest vergrijsde regio van het hele land.
'Je hebt het niet over mijn probleem'
Een dubbel beeld dus, dat wordt onderschreven door landelijk deskundige Kriens, die vorig jaar meewerkte aan het rapport Elke Regio Telt. Ze vindt niet dat deze regio’s nog worden vergeten, maar ook niet dat ze op waarde worden geschat. “Ik vind dat er recent wel een eerste stap is gezet, maar de structureel andere manier van kijken die nodig is, is er nog niet."
"We hebben beleid gevoerd waarbij we geïnvesteerd hebben in grote projecten en er zijn regio’s die niet hebben meegeprofiteerd", vertelt ze. "Je moet het omdraaien. De regio zelf een kansenagenda laten maken, veel meer kijken wat er in elke regio nodig is en daar je investeringsstrategie op aanpassen. Mensen in deze gebieden denken: je hebt het niet over mijn probleem. En daar hebben ze voor een deel gelijk in.”
Aflevering twee van Stand van Nederland: Aangehaakt zie je vrijdagavond om 23.10 uur op NPO 2. Aflevering één bekijken? Dat kan hier, via NPO Start.