Tech-expert wil dat Nederland minder afhankelijk wordt van VS: 'Niet aan denken dat Trump rode knop indrukt'

De Nederlandse overheid wil minder afhankelijk worden van grote Amerikaanse techbedrijven. Met de wispelturigheid van Donald Trump rijst de vraag of onze gegevens nog wel veilig zijn in handen van de Amerikanen. Tech-expert Ben van der Burg denkt dat Europa de handen ineen moet slaan en van de nood een deugd moet maken.

Staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering Zsolt Szabó (PVV) onderzoekt daarom of een autonome Rijkscloud haalbaar is. Momenteel is Nederland sterk afhankelijk van de Verenigde Staten op digitaal vlak. "Het probleem is op dit moment dat 70 procent van onze overheidsdiensten op Amerikaanse clouds staan", zegt tech-Van der Burg in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Normaal gesproken is dat geen enkel probleem, omdat Amerikanen onze bondgenoten zijn." Met de tweede ambtstermijn van president Trump is dat inmiddels een stuk minder vanzelfsprekend, zegt hij.

Dreiging vanuit Amerika

Zo is Trump het niet eens met het Internationaal Strafhof in Den Haag en dreigt hij met sancties. "Het Internationaal Strafhof maakt gebruik van een Microsoft-cloud. Er is dus de kans wanneer hij sancties doorzet, mensen 's ochtends op hun werk komen en niet kunnen mailen. Daar zijn al maatregelen voor genomen. In theorie kan Trump Microsoft, Google, Amazon - de cloudservices die wij gebruiken - nu dwingen en met een druk op de knop zeggen dat we ze niet meer mogen gebruiken."

Als dat gebeurt, ligt heel Nederland plat, stelt Van der Burg. "Dat moeten we voorkomen. Donderdagavond was er een debat in de Tweede Kamer om die voorzieningen soeverein in Nederland - ik denk in Europa - te regelen, zodat we geen problemen hebben."

Plan voor eigen digitale infrastructuur

De Tweede Kamer zet stappen om de Amerikaanse afhankelijkheid te verminderen. "Er wordt een motie ingediend en er komt over twee maanden een digitale strategie, dat heeft Szabó beloofd. Alle richtingen wijzen erop dat we dat gaan doen. Ik denk dat het doorgaat."

Toch is de vraag of Nederland over voldoende expertise en mankracht beschikt om een eigen cloud te bouwen. Van der Burg denkt dat het lastig is, maar niet onhaalbaar. "De datacenters en de netwerkcenters zijn vrij redelijk in Nederland, maar de software die alles moet verbinden nog niet. De software die je gebruikt, dus bijvoorbeeld Microsoft 365, daar moet ook nog een hoop aan gebeuren, maar het kan wel."

De tech-expert bepleit dat zowel overheid als burger goed nadenkt welke data waar wordt gestald. "Er zijn bijvoorbeeld genoeg alternatieven voor Teams. Maar mensen zijn lui en gemakkelijk. De Amerikanen zijn goedkoop, efficiënt en schaalbaar. Ik heb persoonlijk mijn gegevens op verschillende plekken staan. Er kan er namelijk altijd een gehackt worden."

"De overheid moet specifiek kijken op welke server ze alles stallen. Dat kost misschien meer moeite en meer geld, maar daar moeten ze wel mee beginnen. Gelukkig zijn ze daar al wel mee begonnen. Je moet er toch niet aan denken dat Trump slecht geslapen heeft, de rode knop indrukt en bepaalt dat Nederland niet meer kan e-mailen."

Een volledig soevereine digitale infrastructuur bouwen is geen korte termijnoplossing. Van der Burg denkt dat het vijf tot tien jaar duurt voordat Europa op digitaal gebeid volledig zelfvoorzienend kan zijn. "Daarom moeten we niet bezuinigen op onderwijs en innovatie. Concluderend is het mooi dat we niet te afhankelijk moeten zijn van Amerika en een soeverein Europa moeten zijn. We moeten keihard investeren en geld stoppen in een heel mooi en digitaal netwerk hier."

Van der Burg wijst op de (toen nog) omstreden komst van een hyperscale-datacenter van Meta naar Zeewolde in 2023. Uiteindelijk blokkeerde de rechter dat het zover kwam. "Iedereen viel toen over elkaar heen, maar op zich is het helemaal niet zo gek als de datacenters hier staan. Dan hebben wij de macht en op het moment dat we niet meer willen, kunnen wij de stekker eruit trekken. Het ligt genuanceerd. Dat is misschien niet altijd leuk, maar wel beter", aldus de tech-expert.