Crisisoverleg in Den Haag na afkeuren Europees defensieplan: 'Schoof staat er niet goed op in Brussel'
Het knettert flink in Den Haag, nadat premier Dick Schoof door drie van de vier coalitiepartijen publiekelijk in zijn hemd is gezet door de afspraken over de Europese herbewapeningsplannen af te keuren. Schoof roept daarom donderdag coalitieleiders bijeen voor een spoedoverleg.
Dinsdag stemde een nipte meerderheid van de Tweede Kamer tegen de herbewapeningsplannen van de Europese Commissie, nadat JA21-leider Joost Eerdmans een motie indiende. "Het is lastig dat deze motie door drie van de vier coalitiepartijen is aangenomen, er is namelijk al toegezegd. Een lastig parket voor Schoof", reageert politiek verslaggever Tessa van Viegen in Goedemorgen Nederland op NPO1.
De plannen moeten ervoor zorgen dat de komende jaren 800 miljard euro in veiligheid wordt geïnvesteerd. Bij een hoofdelijke stemming waren 73 Kamerleden voor (waaronder PVV, BBB en NSC) en 71 tegen.
'Schoof staat sowieso in zijn hemd'
NSC-leider Pieter Omtzigt noemt het een risico dat landen die nu al hoge schulden hebben miljarden lenen voor het versterken van de Europese defensie. Hij is bang voor "een nieuwe en diepe schuldencrisis" en dan zijn landen "helemaal niet meer in staat om Oekraïne te helpen".
“Het is lastig dat deze motie door drie van de vier coalitiepartijen is aangenomen, er is namelijk al toegezegd. Een lastig parket voor Schoof.”
De partijen eisen nu van Schoof dat hij terug naar Brussel gaat om het Nederlandse standpunt voor de Europese plannen te herzien. "Hij staat sowieso in zijn hemd", ziet Van Viegen. "Over de uitwerking van het plan moet nog verder gesproken worden, wat volgende week op een nieuwe top plaats zal vinden. De coalitiepartijen willen dat Schoof daar een andere inzet van Nederland laat zien dan afgelopen week."
Of dat gaat lukken, is nog maar de vraag. "In Brussel hoor je al veel ongenoegen over het feit dat de partijloze Schoof iedere keer voordat hij een besluit neemt met alle partijen in de coalitie moet schakelen." Schoof zit daar zelf vanzelfsprekend niet op te wachten. "Hij wil met een mandaat in Brussel zitten en hij dacht dat hij die had. Dan blijkt achteraf dat hij bijgestuurd wordt. Dan sta je er niet goed op."
Wat wordt besproken?
Volgende week wordt verder gesproken over de financiering van de herbewapeningsplannen. "Schoof wil dan duidelijk weten wat hij wel en niet kan toezeggen. Daar wordt deze ochtend over gesproken."
“In Brussel hoor je al veel ongenoegen over het feit dat de partijloze Schoof iedere keer voordat hij een besluit neemt met alle partijen in de coalitie moet schakelen.”
Sommige landen stemmen alleen in als de miljardeninvestering geen lening wordt, maar een subsidie. "In Nederland zijn we altijd waakzaam voor leningen. Ik verwacht dat we dat niet willen en dat Schoof tijdens de onderhandelingen zegt daar niet mee in te stemmen", denkt Van Viegen. "Het lastige is dat we niet meer kunnen zeggen dat we niet meedoen. Het gaat om een meerderheid van Europese landen en die lijkt er te zijn."
De weerstand van Europese leningen in Den Haag komt vooral door de vorige financiële crisis in 2008, vertelt hoofdredacteur van EW Magazine Hella Hueck. "Landen als Spanje en Griekenland hadden toen grote tekorten en moesten aankloppen bij Noord-Europa en bij ons om overeind gehouden te worden."
Omtzigt voert 'discussie van gisteren'
Toch vindt Hueck dat Omtzigt de "discussie van gisteren voert" met zijn afkeuring voor het miljardenplan. Ze benadrukt dat het belangrijk is om "te kijken naar de komende tien tot vijftien jaar", omdat "die defensie-uitgaven omhoog moeten".
Daarnaast heeft Europa veel minder schulden dan bijvoorbeeld de Verenigde Staten, vervolgt Hueck. "Daar is echt wel ruimte. We zijn nu allemaal tegen, maar er is nog helemaal niets. We moeten nog praten over de voorwaarden. Dit zit nog zo aan het begin, dat ik het frappant vind dat drie coalitiepartijen een blokkade opwerpen."