Bullshitbaan bezig aan opmars: 'Denk eens na: waar besteed ik mijn levenstijd aan?'

Psychiater en columnist Esther van Fenema daagt mensen met een "bullshitbaan" uit om ander werk te zoeken. "Ik heb een voorbeeld van een instelling met talloze managementlagen, waarvan niemand meer precies weet wat het toevoegt."

Twintig procent van de werkenden in het Westen denkt dat hun werk volstrekt nutteloos is, schrijft Van Fenema deze week in haar column in De Telegraaf. "Die column is bedoeld om eens na te denken: waar sta ik 's ochtends voor op? Waar wil ik mijn levenstijd aan besteden? Ben ik daar tevreden over?", vertelt Van Fenema in Goedemorgen Nederland op NPO 1. 

Het hebben van een bullshitbaan "vreet aan mensen", schrijft de psychiater in het stuk. "Je nutteloos voelen, terwijl je er wél voor betaald wordt, sloopt je van binnenuit. Maar pas als de burn-out toeslaat, beginnen mensen zich af te vragen: wil ik dit eigenlijk wel?"

Volgens Van Fenema kent Nederland veel "excelridders", mensen die hun werkdagen vullen met het opstellen van verwaarloosbare documenten. "Als je gepassioneerd bent over dat soort werk, moet je het vooral blijven doen. Maar ik vraag mij soms kritisch af: wat voegt het toe?"

"Er zijn natuurlijk niet voor niets heel veel mensen die last hebben van wat ze noemen een burn-out of een bore-out. Dan kan het een idee zijn om eens na te denken: waar besteed ik mijn levenstijd nou eigenlijk aan?"

Mental coaches

In de afgelopen tien jaar is het aantal mental coaches in Nederland ruim verdubbeld. "Soms klaag ik: de ene helft van Nederland coacht de andere helft van Nederland", zegt Van Fenema. "Inhoudelijk ben ik ook kritisch. Het gaat soms om mentaal kwakzalven. Je bemoeit je met het hoofd van iemand anders. Daar moet je wel echt voor opgeleid zijn."

Hoe dan ook, in de ogen van Van Fenema dragen mental coaches niet veel bij aan de samenleving, net als bijvoorbeeld influencers. "Soms kan ik het niet meer aanzien. Vrouwen die hun kostbare tijd verspillen aan het filmen van zichzelf terwijl ze noedels slurpen, hun gezicht vol smeren met crèmes of nepnieuws verspreiden om hun eigen afslankpillen aan de man te brengen", schrijft ze in haar column.

"Ik laat het aan iedereen zelf en ontspanning is ook belangrijk", zegt Van Fenema over de vloggers. Haar eigen baan vindt ze geen bullshit. "Laten we de balans met elkaar een beetje bewaken. Ik vind het nu wel heel erg doorslaan naar een overmaat aan wat ik zou willen noemen bullshitbanen."

"Als samenleving belonen wij met geld en status een hoop van die bullshitbanen. Ik was een keer bij een eindexamenuitreiking en ik was dolblij dat één van die jongens zei: ik word meubelmaker. Toen dacht ik: die gaat een mooi vak leren."

Omscholing

De psychiater benadrukt dat zij niet voor mensen kan bepalen of zij een bullshitbaan hebben. "Je moet het persoonlijk bepalen." Mensen die denken dat ze een bullshitbaan hebben, moedigt ze aan: "Je kan vrijwilligerswerk gaan doen waar je zingeving in ervaart. Je kan ook kijken of je jezelf wil laten omscholen. In het onderwijs en de zorg zijn hartstikke veel mensen nodig, hartstikke mooi werk. Maar het is aan iedereen zelf."

Van Fenema weet dat het niet eenvoudig is om de stap naar ander werk te zetten. "Wij zijn gewoontedieren. Als je ergens zit, vinden wij verandering lastig. Vandaar ook die column, om er een klein beetje een aanzet toe te geven."