Motie Eerdmans (JA21) over ReArm Europe kan rekenen op Kamermeerderheid: 'Zwemmen in fuik van gezamenlijke schuldenlast'

Een motie om niet mee te doen aan het nieuwe defensieplan van de Europese Commissie, ReArm Europe, kan vandaag in de Tweede Kamer rekenen op een meerderheid. Dat zegt JA21-leider Joost Eerdmans, die de motie indiende, in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Pieter Omtzigt belde mij zelf hierover en gaat de motie steunen. Dan hebben we een meerderheid."

Het voorstel van JA21 werd vorige week al behandeld in de Kamer en gesteund door onder meer coalitiepartijen PVV, NSC en BBB, maar de stemming kwam uit op een gelijkspel. Eerdmans was zelf niet bij de stemming aanwezig, omdat hij te laat was. De Tweede Kamer buigt zich vandaag opnieuw over de motie. 

De voorstellen gaan over de financiering van het EU-herbewapeningsplan dat voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen vorige week heeft gepresenteerd. Het grootste deel van dat bedrag, 650 miljard euro, moeten de EU-lidstaten vanuit hun eigen begroting betalen. De Commissie wil daarvoor de begrotingsregels versoepelen.

Dat kan via het activeren van de zogeheten nationale ontsnappingsclausule binnen het Groei- en Stabiliteitspact. Dat houdt in dat extra uitgaven voor defensie niet worden meegeteld bij de omvang van de overheidsschuld en het begrotingstekort. Het begrotingstekort mag maximaal 3 procent zijn van de omvang van de economie en de staatsschuld hooguit 60 procent.

Als de EU instemt met die tijdelijke versoepeling van begrotingsregels, moeten lidstaten die daar gebruik van willen maken dat bij de Europese Commissie aanvragen. De overige 150 miljard euro wil de Commissie lenen op de kapitaalmarkt en dat geld weer lenen aan lidstaten voor gezamenlijke defensieprojecten. 

'Zwemmen in fuik van gezamenlijke schuldenlast'

"We zwemmen weer de fuik in van de gezamenlijke schuldenlast", waarschuwt Eerdmans. "Als het gaat om de 650 miljard euro wordt er een oogje dichtgeknepen rond de tekortnorm van 3 procent. Daar worden de teugels losgelaten. Armen landen mogen weer schulden opbouwen. Daar hebben wij een probleem mee, want dat gaat tot inflatie leiden en een zwakke euro."

Zijn partij is ook tegen de gezamenlijke lening van 150 miljard euro. "Het wordt een algemene schuld voor heel Europa en daar moeten wij ook garant voor staan." Eerdmans vreest voor een soortgelijke situatie als met het coronaherstelfonds. "Wij hebben er 20 miljard ingestopt en we er 16 miljard op verloren. Er is gewoon een groot gevaar dat de rijke landen voor de zuidelijke landen moeten betalen."

Het Tweede Kamerlid benadrukt dat hij voor broodnodige investeringen in de Europese defensie is, ook in Europees verband. "Wij zijn voor Europese aanbestedingen, als dat voordelen oplevert bij het aanschaffen van materieel. Maar het feit dat wij weer schulden opbouwen zoals we dat deden met het coronaherstelfonds, is een cadeautje aan zwakke landen als Frankrijk, Italië, Spanje en Portugal. 'Bouw maar je schulden op en uiteindelijk staat Nederland er wel voor gerant'. Dat moeten we niet doen."

JA21 wil dat landen ruimte maken op de eigen begroting. "Wij hebben dat ook gedaan, wij gaan voldoen aan de NAVO-norm van 2 procent. Maar je moet het niet als een voor de rijkere landen gezamenlijke wurggreep uit de kas halen. Iedereen moet doen wat hij kan en meer niet. Ik ben voor een stevig defensieapparaat, maar wij gaan toch als Nederland niet de oorlogseconomie van Europa betalen?"

Pieter Omtzigt voor motie

Met de motie wil JA21 dat de Kamer zich uitspreekt tegen de gezamenlijke schulden. Eerdmans rekent op een meerderheid. Volgens hem gaat coalitiepartij NSC de motie opnieuw steunen. "Pieter Omtzigt (NSC-leider, red.) belde mij zelf hierover en gaat de motie steunen. Dan hebben we een meerderheid."

Dat brengt premier Dick Schoof in een lastig parket. Hij zette, net als alle andere EU-leiders, zijn handtekening onder het plan van Von der Leyen. "Omtzigt zei ook: als de motie wordt aangenomen, heeft Schoof een probleem. Dan moet hij terug naar Brussel en zeggen: Nederland steekt niet zijn nek in deze schuldenlast", vertelt Eerdmans. 

Overigens is ook binnen het kabinet onenigheid. Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) sprak zich al uit tegen gezamenlijke Europese leningen.