Dassen (Volt) hekelt premier Schoof na Oekraïne-top: 'Gevoel dat hij bang is voor Geert Wilders'

Volt-leider Laurens Dassen vindt het "compleet teleurstellend" dat Nederland geen concrete toezeggingen heeft gedaan tijdens de top in Londen. "Ik heb het gevoel dat Schoof bang is voor Wilders."

Premier Dick Schoof zei na de top dat hij "geen concrete bedragen heeft genoemd" en hij heeft "geen concrete toezeggingen gedaan". Volgens Schoof is het wel "onvermijdelijk" dat ook Nederland daarover gaat praten. Daarover zal de komende tijd in het kabinet en in de Kamer worden gesproken. "Maar de echte besluitvorming vindt plaats bij de NAVO-top." 

Die top vindt eind juni plaats. Volgens Dassen had Schoof in Londen al harde toezeggingen moeten doen. "Het is compleet teleurstellend. Je zou verwachten dat Nederland weer een voortrekkersrol neemt", zegt de Volt-leider in Goedemorgen Nederland op NPO 1 over de uitkomst van de top. 

Hij vindt dat de premier meer steun voor Oekraïne had moeten toezeggen. Ook had Nederland moeten pleiten voor het inzetten van in Europa bevroren Russische gelden voor de wederopbouw van Oekraïne en het versneld toelaten van Oekraïne tot de Europese Unie, zegt Dassen.

"Dit is een heel groot moment voor de wereld. Dan zou je ook verwachten dat er concrete acties volgen na zo'n top", aldus de Volt-leider. "De Tweede Kamer heeft gezegd: doe wat nodig is om onze veiligheid in de toekomst te waarborgen. Ik heb het gevoel dat Schoof gewoon bang is voor Geert Wilders en de PVV, die iedere keer aantonen dat zij meer op de lijn van Donald Trump zitten dan op de lijn van Europa en onze veiligheid."

Op de top waren leiders van meer dan tien Europese landen. Ook Turkije en Canada waren vertegenwoordigd, net als secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte, voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en voorzitter van de Europese Raad António Costa.

Volgens defensiespecialist Peter Wijninga zat Nederland niet voor niets aan tafel. "Dat is natuurlijk deels de verdienste van Mark Rutte geweest, maar in feite wordt de lijn van het vorige kabinet ook uitgestraald door het huidige kabinet", doelt hij op de omvangrijke Nederlandse steun voor Oekraïne. 

Wijninga kan zich daarom niet vinden in de kritiek van Dassen. "Ja, in het kabinet zijn partijen die anders denken over de steun, maar die zijn wel akkoord gegaan met een regeerakkoord waarin de steun voor Oekraïne is opgeschreven. Dat betekent dat het kabinet die steun de komende tijd ook gaat uitvoeren."

"Ik snap wat Laurens zegt, hij kijkt vanuit de oppositie naar wat er gebeurt. En er zouden inderdaad wat meer concrete zaken op tafel kunnen komen, maar ik denk dat dat te vroeg is", zegt Wijninga van denktank HCSS. "Geen enkel land heeft concrete uitspraken gedaan." Wel stellen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, die ook aan tafel zaten, een beperkt staakt-het-vuren van een maand in Oekraïne voor. 

"En ze hebben al nieuwe gelden toegezegd", zegt Dassen. Hij vindt dat Nederland dat voorbeeld moet volgen. "Het regeerakkoord is getekend in een achterhaalde tijd. Er is een hele nieuwe wereld, kijk maar naar wat er vrijdag in het Witte Huis is gebeurd tussen Zelenski en Trump en Vance. Op dit moment zou je verwachten dat er alles op alles wordt gezet om te zorgen dat Europa in het gat springt dat de Verenigde Staten nu bewust laat vallen."

'We moeten naar 3,5 procent defensie-uitgaven'

Minister van Financiën Eelco Heinen wilde zondag in Buitenhof "niet speculeren" over percentages waarmee het defensiebudget zou kunnen worden verhoogd. "Het is niet de echte discussie. Als je economie daalt, heb je een hoger percentage maar ben je niet veiliger", zei hij. 

Dassen vindt het teleurstellend. "Ik heb het interview gezien. De minister van Financiën had heel veel woorden nodig om uiteindelijk niks te zeggen. Ik zou verwachten van het kabinet dat ze duidelijk maken wat de concrete stappen zijn die dit kabinet voor ogen heeft."

De Britse premier Keir Starmer liet vorige week al wel weten dat het Verenigd Koninkrijk de komende jaren zijn defensie-uitgaven verhoogt, naar 2,6 procent in 2027. Dat is meer dan de NAVO van bondgenoten vraagt, namelijk 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp).

Dassen is blij met die stap, maar: "Ik denk dat je richting de 3 of 3,5 procent moet. Als de Verenigde Staten echt een terugtrekkende beweging maakt, is misschien nog wel veel meer nodig. Wij zijn bijvoorbeeld voor onze inlichtingen afhankelijk van de VS. Daarvoor zijn gigantische investeringen nodig, die je Europees moet doen."

Volgens defensiespecialist Wijninga moet er nu eerst gesproken worden over een Europese afschrikkingsmacht in Oekraïne. "Dat kan op dit moment alleen in een gelegenheidscoalitie, niet met de EU en niet met de NAVO." Volgens Dassen moet het "tegelijkertijd" gebeuren. "We moeten ook nadenken over hoe we de Europese defensie-industrie in elkaar gaan zetten, vanuit het uitgangspunt dat Europa het alleen moet doen."