1,2 miljoen Nederlanders leven nét boven de armoedegrens: 'Schulden op de loer'

De auto moet naar de garage of de koelkast gaat kapot. Vervelend, maar veel Nederlanders hebben hiervoor wel wat achter de hand. Bij 1,2 miljoen Nederlanders breekt het zweet echter uit; zij leven maar nét boven de armoedegrens. Schulden en psychische problemen liggen op de loer. De groep is echter onzichtbaar. De podcast van Stand van Nederland: Generatie Next gaat deze week in op de werkende armen.

Almere. Een stad die symbool staat voor het bewuste probleem. De groeigemeente ligt net onder zeeniveau; bij een dijkdoorbraak is het weg. Hetzelfde geldt voor veel van de Almerenaren, vertelt electoraal geograaf Josse de Voogd in de podcast. ''Het gaat ogenschijnlijk goed met ze, maar dat kan zo omvallen. Velen hebben geen welvarende achtergrond. Ze zijn opgeklommen. Dat betekent echter dat je bij het minste of geringste kunt terugvallen. Veel mensen lopen op hun tenen.''

Luister naar de podcast:

Veel zzp'ers helemaal niet 'happy'

Hoe komt het dat 1,2 miljoen Nederlanders net boven de armoedegrens zweven? Erik Dannenberg van de Raad voor Gezondheid en Samenleving verklaart: ''Er zijn meerdere oorzaken. We zijn het meest flexibele land van Europa als het gaat over arbeid. We hebben 'happy zzp'ers' die hun huis al hebben afgelost, maar veel meer zijn schijnzelfstandigen die in arbeidsconstructies zonder zekerheid kennen. Ze hebben een wisselend inkomen, wat veel onzekerheid geeft. Kom ik deze maand wel rond? En wat gebeurt er met mijn toeslagen?''

Een tegenvaller betekent vaak schulden. ''De rente op schulden is soms nog hoger dan je aan afloscapaciteiten die je nodig hebt om van de schulden af te komen. Dan is het een draaikolk naar beneden toe.''

Financiële misère kan leiden tot andere schade, weet Dannenberg. ''Chronische stress over geld maakt mensen ziek. Het tast het weerstandsvermogen aan.''

Maar wat is de oplossing? Dannenberg vindt het positief dat bestaanszekerheid een belangrijk thema is in het Hoofdlijnenakkoord van het huidige kabinet, ''maar de uitwerking valt tegen''. Hij zegt: ''In ieder geval is er in de Tweede Kamer de wens om van het onzekere toeslagenstelsel af te komen. In sommige gemeenten wordt geëxperimenteerd met een basisinkomen.''

'Hulpvraag komt pas na drie tot vijf jaar'

Het initiatief Budgetmaatje helpt Almerenaren met geldzorgen. Projectleider Hetty Kamphorst vertelt dat het drie tot vijf jaar duurt voordat mensen aankloppen. ''Er zijn dan vaak al schulden. Er is veel geldstress. Mensen zijn letterlijk lamgeslagen, waardoor ze niet meer in beweging komen en om hulp vragen.''

Kamphorst ziet veel eenoudergezinnen, die net niet in aanmerking komen voor bepaalde regelingen. ''Ze moeten heel bewust leven met een vast weekbedrag, maar als je die vaardigheden niet bezit...''

Budgetmaatje zet alles op een rijtje, treft regelingen en schakelt met instanties. ''We nemen het tijdelijk over, want het hoofd van mensen zit vol. Voor afspraken sturen we ook altijd een reminder. Daarna ga je langzaam naar financiële zelfredzaamheid.''

Meer weten over werkende armen en mogelijke oplossingen? Luister nu naar de podcast van Stand van Nederland: Koplopers.