Zelenski zegt gepland bezoek aan Saudi-Arabië af: 'Hij voelt zich geschoffeerd'
Oekraïens president Volodimir Zelenski heeft zijn geplande bezoek aan Saudi-Arabië woensdag op het laatste moment afgezegd. Dat terwijl juist in de hoofdstad Riyad dinsdag de vredesbesprekingen startten tussen Amerika en Rusland over de oorlog in zijn land, waar Oekraïne niet aan tafel mocht zitten.
Hij voelt zich daarom geschoffeerd door de Saudiërs, denkt brigadegeneraal Han Bouwmeester. "Hij was niet uitgenodigd, terwijl Saudi-Arabië goede contacten met Oekraïne heeft. Zijn bezoek stond ook al langer gepland. Het was geen uitvloeisel van de onderhandelingen."
Bouwmeester denkt dat Zelenski een boodschap afgeeft met zijn afzegging. "Omdat Saudi-Arabië gastheer is van onderhandelingen waar hij niet bij mag zijn. Nu laat hij merken dat hij voorlopig maar even niet komt", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Wie zaten aan de onderhandelingstafel?
De onderhandelingen tussen de Verenigde Staten en Rusland kwamen op gang na een anderhalf uur durend telefoongesprek tussen Amerikaans president Donald Trump en zijn Russische evenknie Vladimir Poetin. Het is voor het eerst sinds de Russische invasie in Oekraïne dat delegaties van beide landen elkaar hebben ontmoet.
“Zelenski voelt zich geschoffeerd. Omdat Saudi-Arabië gastheer is van onderhandelingen waar hij niet bij mag zijn. Nu laat hij merken dat hij voorlopig maar even niet komt.”
De gesprekken werden geleid door de Saudiërs, die goede banden hebben met zowel Moskou als Washington. Poetin en Trump waren zelf niet aanwezig bij de gesprekken. Namens de Verenigde Staten waren minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, nationaal veiligheidsadviseur Mike Waltz en gezant voor het Midden-Oosten Steve Witkoff de uitverkorenen om de Amerikaanse delegatie te vertegenwoordigen.
"Vandaag is de eerste stap van een lange en moeilijke reis, maar wel een belangrijke", reageerde Rubio na afloop van de gesprekken. Trump is volgens hem de enige president "ter wereld" die vrede in Oekraïne kan bewerkstelligen. "Hij wil dat het eindigt op een eerlijke en duurzame manier. Niet een vrede die leidt tot een nieuw conflict in twee tot drie jaar."
Wie is Joeri Oesjakov?
Aan tafel in Riyad zaten namens Rusland minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en de belangrijkste buitenlandadviseur Joeri Oesjakov. "Oesjakov is tien jaar lang ambassadeur namens de Russische Federatie in Washington geweest." Ook was hij vertegenwoordiger bij andere internationale organisaties, waaronder de OVSE, waar wordt overlegd over wapenreducties.
"Hij is gepokt en gemazeld en zit altijd wel op de achtergrond bij onderhandelingen", vervolgt Bouwmeester. "Hij kent Amerika heel goed en is een fluisteraar die aangeeft hoe je iets aan moet pakken."
Was Harris dit ook gelukt?
Volgens Bouwmeester is Rubio "een pure volgeling van Trump geworden". Dat terwijl in 2016 ze nog tegenstrevers waren over wie zich kandidaat ging stellen voor het presidentschap. "In zijn optiek en beleving is Trump de enige man die dit kan doen. Ik moet wel eerlijk zeggen dat ik mezelf de vraag heb gesteld of Kamala Harris dit ook voor elkaar had gekregen."
Bouwmeester legt uit: "We hebben recentelijk de Amerikaanse verkiezingen gehad, toen al veel naar Amerika werd gekeken over de rol in mogelijke vredesbesprekingen. Dan wordt er veel verwacht van de Amerikaanse president. Het is een vraag die je nooit kunt beantwoorden, omdat ze niet gekozen is, maar je kan de vraag wel stellen."
Trump nog zekerder over vrede
Het doel van de gesprekken in het Midden-Oosten stond primair in het teken van het herstellen van de banden tussen Rusland en de Verenigde Staten, maar de oorlog in Oekraïne was een belangrijk gespreksonderwerp. Ook werd het overleg gebruikt voor het regelen van een ontmoeting tussen de twee presidenten.
Volgens Trump waren de onderhandelingen in Riyad dinsdag een groot succes. Hij zegt "nog zekerder" te zijn dat er een einde komt aan de oorlog, die al bijna drie jaar aan de gang is.
“In zijn optiek en beleving is Trump de enige man die de oorlog in Oekraïne kan beëindigen. Ik heb mezelf wel de vraag gesteld of Kamala Harris dit ook voor elkaar had gekregen.”
Trump reageerde daarnaast dat "Rusland iets wil doen om de barbaarse wreedheid in Oekraïne te stoppen". Ook zei hij dat Oekraïne "nooit had moeten beginnen. Je had een deal kunnen maken. Ik had een deal kunnen maken voor Oekraïne." Hij lijkt daarmee Oekraïne te verwijten dat het de oorlog is begonnen.
Trump dringt aan op verkiezingen
Daarnaast lijkt Trump een einde te willen maken van het isolement waar Rusland door de oorlog in verkeert. Hij suggereerde eerder dat Poetin zijn reputatie als internationale paria zou kwijtraken en dat een deal binnen handbereik is. Zelenski heeft benadrukt dat hij "nooit beslissingen van de Verenigde Staten en Rusland over Oekraïne zou accepteren".
Vanuit zijn verblijf in Mar-a-Lago benadrukt Trump verder de noodzaak over verkiezingen in Oekraïne, terwijl vanuit meerdere Westerse landen eerst werd gevreesd dat Rusland hierop aan zou dringen. Op die manier zou een pro-Russische president aan de macht kunnen komen. "Maar het idee komt van mij", zei Trump daarover.
Hij beweerde ook dat Zelenski nog maar "populair is onder vier procent van de bevolking", zonder deze cijfers kracht bij te zetten. Uit een Oekraïens onderzoeksinstituut, dat in december de populariteit van Zelenski becijferde, blijkt dat ondanks een daling nog steeds 52 procent van de bevolking zegt vertrouwen in hem te hebben.