De toekomst van ons bord: hoe kunnen we minder vlees eten?
Hoewel het op social media lijkt alsof Nederland massaal overstapt op een plantaardig dieet, blijkt uit cijfers van het CBS dat we de afgelopen vijf jaar nauwelijks minder vlees zijn gaan eten. Hoe kan dat? En belangrijker nog: hoe krijgen we wél meer mensen zover om minder vlees te consumeren? Stand van Nederland: Generatie Next duikt in de wereld van de vleesvervangers.
Chef-kok 'duurzame' gastronomie Sheila Struyck is ervan overtuigd dat smaak de doorslaggevende factor is. "Mijn theorie is dat we uiteindelijk alleen met smaak eten. Smaak alleen kan overtuigen. Ik dacht: als ik in Frankrijk leer hoe je smaak bouwt - want dat leer je daar echt - dan kan ik dat daarna toepassen op bijvoorbeeld groenten, noten, zaden en fruit."
Veel mensen willen volgens Struyck wel bijdragen aan een beter klimaat, maar weten niet goed hoe. "Er zijn mensen die vanuit een diepe overtuiging 100 procent gaan. Super tof, dat zijn de voorlopers. Maar heel veel mensen willen misschien wel iets doen voor de planeet, maar vragen zich af hoe. Dan zeg ik: doe een klein beetje. Als je nou het gebruik van dierlijke producten vermindert van 50% naar 20%, dan doe je al heel veel."
Struyck pleit daarnaast voor een grotere rol van bonen in ons dieet. "Wat mij betreft gaat iedereen elke maand twee keer zoveel bonen eten. Heel veel mensen willen zich daar niet mee associëren, maar dat is zo zonde. We hebben zestien verschillende Hollandse bonen. Bovendien, als we bonen gebruiken, voeden we de grond ook weer."
Schappen vol vleesvervangers
Minder vlees op je bord, het klinkt als een mooi streven. Een grote rol is daarbij weggelegd voor supermarkten, die steeds meer doen om consumenten te helpen duurzamere keuzes te maken. Zo heeft Lidl een breed assortiment vleesvervangers en zet het bedrijf zich in om deze producten niet duurder te maken dan vlees. "Klanten zien prijs als een belangrijk obstakel om duurzamere keuzes te maken. Dat is iets dat wij als supermarktketen heel goed kunnen weghalen," zegt Rebekah Simmons, duurzaamheidsspecialist bij Lidl.
"We verkopen echt nog wel meer vlees dan vleesvervangers. Maar we zijn de afgelopen jaren wel steeds meer plantaardige eiwitten gaan verkopen ten opzichte van dierlijke eiwitten. Het is nog wel een gestage groei. Als we echt onze klimaatdoelstellingen willen gaan halen, moet het sneller."
Impact van vlees
Food marketeer Maartje Nelissen benadrukt hoe groot de impact van vleesconsumptie is. "Als de hele wereld drie dagen plantaardig zou eten, is het effect groter dan wanneer de hele wereld zou stoppen met vliegen."
Toch is onze vleesconsumptie nog altijd hoog: gemiddeld 38 kilo per Nederlander per jaar. Ter vergelijking: 75 jaar geleden was dat ongeveer de helft. Dit heeft deels te maken met de geschiedenis. "Na de Tweede Wereldoorlog en de hongerwinter zeiden we: dit mag nooit meer gebeuren, we willen nooit meer honger. We zijn daardoor op een hele andere manier naar landbouw en voedselproductie gaan kijken. Het moest enorm worden opgeschaald. Dat is goed gelukt, maar eigenlijk een beetje te goed."
Ziekenhuishap verandert
Dat de verandering langzaam maar zeker in gang wordt gezet, blijkt uit initiatieven zoals die van chef-kok Pepijn Schmeink. Zijn vegetarische horecazaak moest hij sluiten, maar hij gaf zijn missie niet op. Hij helpt nu Rotterdammers aan een vegetarische maaltijd en adviseert restaurants en ziekenhuizen over hun menukaarten.
"Plantaardig is juist heel goed, vooral als je dingen zelf gaat maken. Een kilo bonen kost drie euro. Als je ze weekt, wordt het qua massa twee keer zoveel, dus anderhalve euro per kilo. Daar koop je geen gehakt voor. Dus er liggen ontzettend veel kansen. Als je hier een kleine verandering kan maken, heeft dat zo ontzettend veel impact."
Tanja Kok onderzoekt de populariteit van veganisme en vegetarisme in Nederland. Ze spreekt met millennials over hun keuzes en onderzoekt hoe bewust ze met eten omgaan. Kijk hier de aflevering terug van Stand van Nederland: Generatie Next.