Raad van State: Faber onzorgvuldig bij voorbereiding asielwetten
Asielminister Marjolein Faber is "onzorgvuldig" geweest bij de voorbereiding van haar wetsvoorstellen die moeten helpen de asielinstroom te verlagen. Dat schrijft de Raad van State maandag in een advies.
Organisaties als de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de rechtspraak hebben bijvoorbeeld veel te kort de tijd gehad om hun zienswijze te geven.
De voorstellen zijn bedoeld om de druk op de asielketen te verlichten, maar kunnen volgens de raad in plaats daarvan juist tot een zwaardere belasting leiden. De IND zal "bewerkelijkere beslissingen" moeten nemen. Bovendien wordt "niet aannemelijk gemaakt" dat de voorgestelde maatregelen leiden tot een daling van de asielinstroom, terwijl dat juist een van de hoofddoelen is.
Vaker naar de rechter
Het valt volgens de raad te verwachten dat asielzoekers vaker naar de rechter stappen. De afdeling advisering van de raad verwacht bovendien dat procedures langer zullen duren, met als gevolg dat mensen langer in de asielopvang blijven. Dat kan ook ten koste gaan van het recht op een eerlijk proces.
Zoals eerder al in de media is uitgelekt, adviseert de raad om de wetten eerst aan te passen voordat deze naar de Tweede Kamer worden gestuurd. De adviseurs manen Faber om "voor iedere maatregel dragend te motiveren waarom deze effectief en uitvoerbaar is, en anders van de maatregel af te zien". Dat ligt vooral gevoelig bij coalitiepartner PVV, die elke aanpassing er één te veel vindt.
In het coalitieakkoord was aanvankelijk afgesproken dat het staatsnoodrecht zou worden toegepast om het asielbeleid fors aan te scherpen. Op aandringen van NSC werd daaraan de voorwaarde gesteld dat Faber die omstreden stap van een "dragende motivering" zou voorzien. Dat lukte haar niet, waarna besloten werd alsnog snel met reguliere wetgeving te komen.
Praktische problemen verwacht
De raad maant het kabinet om de grondrechten van asielzoekers niet uit het oog te verliezen. "In het bijzonder relevant zijn hierbij het verbod op discriminatie, de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en het recht op familie- en gezinsleven."
De adviseurs voorzien verder praktische problemen omdat uitvoerders in dezelfde periode ook te maken krijgen met nieuwe regels van het Europese Asiel- en Migratiepact. Ook dat leidt tot extra werklast in de migratieketen. Zulke zorgen hebben de Raad voor de rechtspraak en het IND eerder ook al uitgesproken. De Raad van State adviseert Faber om haar wetsvoorstellen beter af te stemmen op de nieuwe Europese regels.
Geen reactie Faber
Een reactie van Faber blijft voorlopig uit. Ze gaat het advies eerst bestuderen en komt daarna met een uitgebreide schriftelijke reactie, meldt haar woordvoerder. Vrijdag liet ze naar aanleiding van medialekken uit het advies al weten niet meer dan "een punt of een komma" te verzetten.
Eerder op de maandag reageerde BBB-Kamerlid Henk Vermeer in Goedemorgen Nederland op NPO 1 al op het zogeheten C-advies van de Raad van State. Hij maakt zich weinig zorgen. "Met een C-advies is de pensioenwet en de Wet betaalbare huur doorgevoerd. Dat komt eigenlijk heel vaak voor. Je zou bijna zeggen: als je een advies vraagt, komt er altijd iets uit dat beter kan."
Verdeelde reacties
D66 is niet verrast door het advies. "In het kort: er is geen enkele aanwijzing dat de wetten wat gaan doen aan de instroom, ze kosten veel geld en uitvoeringscapaciteit en de grondrechten van mensen op de vlucht komen in het geding", aldus Kamerlid Anne-Marijke Podt op X. "En het ergste is: dat wisten we allemaal al."
ChristenUnie bezigt woorden van soortgelijke strekking. Het kabinet heeft "tijd verspild" aan niet-werkende wetsvoorstellen om de asieldruk te verlichten, en "beloften niet waargemaakt". Dat stelt Kamerlid Don Ceder van de ChristenUnie op X in een reactie op een kritisch advies van de Raad van State. "De maatregelen zijn geen oplossing, maar creëren problemen", concludeert de Partij voor de Dieren.
Ook de rechts-conservatieve SGP, voorstander van het indammen van het aantal asielzoekers, ziet weinig heil in de plannen van Faber. Kamerlid Diederik van Dijk zegt "hoge kwaliteitseisen aan wetsvoorstellen" te stellen. "'Het strengste asielbeleid ooit' is nu eenmaal een losse flodder als geen sprake is van het effectiefste asielbeleid ooit", aldus Van Dijk.