Kwetsbare kinderen tot wel twintig keer uit huis geplaatst: 'Er wordt niet vanuit het kind gedacht'

Voor veel mensen is één verhuizing al een behoorlijke kluif, maar kwetsbare kinderen in de jeugdzorg moeten gemiddeld zes tot twintig keer verkassen. Dat moet stoppen, vindt stichting Het Vergeten Kind. Ze sluiten een campagneweek af met een protestactie in Den Haag.

Er zijn momenteel 42.000 jongeren die in een vorm van jeugdzorg wonen. Daarvan worden één op de acht kinderen meer dan tien keer doorgeplaatst. "Het geldt voor veel te veel kinderen en het is ongelooflijk schadelijk", zegt ambassadrice van de stichting Angela Schijf in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Overplaatsing vaak onverwacht

De actrice hoort dat een doorplaatsing voor het kind vaak onverwachts gebeurt. "Redenen worden niet gegeven. Ze komen uit school en dan wordt gezegd: pak je koffers maar, je moet naar een volgende plek. Maar hoe komen zij daar dan? Jeugdzorg kan deze kinderen niet brengen en ze mogen het zelf uitzoeken. En deze kinderen, tieners en pubers zijn al superkwetsbaar, omdat ze uit een onveilige thuissituatie komen."

Een kwart van de kinderen zegt de reden van de overplaatsing niet te weten. Een oorzaak is de inrichting van het systeem, ziet Schijf. "Jeugdzorg is ingericht op behandeling en behandelingen lopen af op leeftijdsgroepen. Je wordt bijvoorbeeld twaalf en je moet ergens anders naartoe."

Dat is dan vaak niet om de hoek. "Jongeren gaan naar een heel andere provincie, waardoor je niet alleen weer dertig nieuwe hulpverleners in vertrouwen moet nemen, maar ook naar een nieuwe middelbare school moet. Je hele sociale netwerk is weg en je moet nieuwe vrienden maken. Er wordt niet vanuit het kind gedacht."

'Ga naar het kind zelf kijken'

Een kind met moeilijk gedrag wordt vaak uit een groep geplaatst, wat volgens Schijf niet de juiste manier is. Ze sprak met een hulpverlener die naar het kind zelf is gaan kijken, in plaats van het systeem. "Diegene vroeg waarom het kind is gaan schelden en ging naar de oorzaak. Samen met het kind hielden ze een soort spreekbeurt binnen die groep. Ze zijn tot elkaar gekomen."

Jeugdzorg besloot in 2015 jeugdzorg te decentraliseren. Een grote mislukking, blikt Schijf terug. "Alle gemeentes kregen een zak geld (wat bij lange na niet toereikend was) en mochten het maar uitzoeken." De overheid moet de regie pakken, benadrukt ze. "We moeten toe naar kleinschaligere vormen van woongroepen. Kinderen zijn onze toekomst en niemand wordt geboren om lastig te doen. Ze zijn zo geworden door hun thuissituatie."

De stichting komt later deze week met een aantal concrete voorstellen, waaronder betere opleidingen voor hulpverleners, maar ook kleine maatregelen die een verschil kunnen maken, zoals het meegeven van iets tastbaars. Dat kan bijvoorbeeld een foto van de plek zijn waar diegene is geweest. "Het zijn schrijnende voorbeelden. Zes jaar geleden stond dit ook op de agenda, maar er is niets veranderd. We moeten ons echt realiseren dat je kinderen niet zomaar ergens neer kunt zetten."