Minister Van Hijum reageert op woedende vakbonden: 'Roepen een beeld op wat niet klopt'
Minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) wil met vakbonden FNV en CNV in gesprek over zijn voorstel voor een eenvoudiger arbeidsongeschiktheidsstelsel. Volgens FNV pest het kabinet juist zieke mensen. "Ze roepen een beeld op wat geen recht doet aan het voorstel", zegt Van Hijum in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Het arbeidsongeschiktheidsstelsel is al lange tijd een hoofdpijndossier in politiek Den Haag. Van Hijum kijkt naar een vereenvoudiging van het bestaande systeem en niet voor een ingrijpende stelselherziening. In een brief geeft de minister aan dat hij hier nog niet direct vergaande besluiten over neemt. Hij wacht eerst een "maatschappelijk en politiek" gesprek af.
Wel is voor de NSC-bewindsman duidelijk wat het "startpunt" wordt van dat gesprek. Het kabinet wil de WIA versimpelen en wil dat er minder regelingen zijn. Het vereenvoudigen van de WIA was ook een van de scenario's die de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) had aangedragen. Maar Van Hijum kijkt ook naar aspecten uit de andere routes die OCTAS had aanbevolen.
De kern van de versimpeling is het verdwijnen van verschillen tussen diverse 'uitkeringsregimes'. De meeste uitkeringen zijn erop gericht dat de ontvanger weer snel aan het werk gaat. Maar er is ook een regeling voor volledige en langdurige arbeidsongeschiktheid. Van Hijum denkt eraan die laatste af te schaffen.
Voor mensen die nu langdurig arbeidsongeschikt zijn, zou dit leiden tot een lagere uitkering, erkent de bewindsman. Ook vervalt een deel van de zekerheid over hun inkomen, omdat ze geen re-integratieverplichtingen hebben. Een van de regelingen voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten verdwijnt mogelijk ook.
Vakbonden boos
CNV is woedend. Volgens de vakbond is onderdeel van het plan van Van Hijum het verlagen van zieken en arbeidsongeschikten. "Deze maatregelen zijn disproportioneel en raken de meest kwetsbare groepen van Nederland keihard in de portemonnee", zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin in De Telegraaf. FNV-voorzitter Kitty Jong spreekt in de krant van "een dreigende miljardenroof". "Je zult maar kanker krijgen of een ongeluk krijgen, dan heb je in Nederland een probleem. Dit kabinet pest zieke mensen."
"Daar is geen sprake van", reageert Van Hijum. "Wat ik heb gedaan is een beeld schetsen van een toekomstig stelsel. Daarbij heb ik gezegd: ik wil in gesprek met de vakbonden, werkgevers en de politiek. Voor een deel zijn die gesprekken geweest, maar we staan voor de keuze om een pakket aan maatregelen te treffen. Ik ben ook zo eerlijk dat ik in de brief heb gezegd: alle maatregelen hebben voor- en nadelen."
Tekst gaat verder onder X.
CNV (@vakbond) en @FNV zijn zeer kritisch op het voorstel van minister @vanHijum voor een vereenvoudiging van het arbeidsongeschiktheidsstelsel. "Dit kabinet pest zieke mensen", zegt FNV. "Ik wil het er heel graag met de vakbonden over hebben", zegt Van Hijum. #WNL pic.twitter.com/eAaOp2LkPV
— WNL Vandaag (@WNLVandaag) January 29, 2025
Volgens CNV gaan 170.000 volledig arbeidsongeschikten er straks 300 euro per maand op achteruit. "Dat klopt niet", verzekert de minister. "Dat veronderstelt dat wij ook de bestaande uitkeringsgerechtigden meteen onder dat nieuwe stelsel gaan brengen. Daar is natuurlijk geen sprake van. Wij willen zorgvuldig omgaan met bestaande gevallen."
Mensen die in de toekomst arbeidsongeschikt raken, hebben ook "geen pech", zegt Van Hijum, die erop wijst dat de individuele keuring blijft bestaan. "Mensen die volledig arbeidsongeschikt zijn, zullen de volledige uitkering blijven behouden."
Hij wil met de vakbonden in gesprek. "Ze zullen niet over alle onderdelen even enthousiast zijn, maar toch stel ik het voor. Zij zullen ook oog moeten hebben voor het feit dat er een stelsel moet zijn wat uitvoerbaar moet zijn voor het UWV en wat mensen recht blijft doen. Maar de discussie over de duurzaamheid moet ik met de vakbonden voeren."
Systeem 'te ingewikkeld'
Van Huijm hecht naar eigen zeggen aan solidariteit. "Ik denk dat ik met de vakbonden deel dat er een fatsoenlijke verzekering voor arbeidsongeschiktheid in het land moet blijven. Ik ben niet in de politiek om afbreuk te doen aan bestaanszekerheid. Ik wil juist werken aan een regeling die meer recht doet aan de bestaanszekerheid dan de huidige regeling."
"Maar er moet iets gebeuren", beklemtoont de minister. Op dit moment is het systeem volgens hem veel te ingewikkeld. Daar waarschuwt ook de Algemene Rekenkamer voor. "Uitkeringsgerechtigden begrijpen het niet. Mensen begrijpen de keuringen, begrijpen niet hoe je op een bepaald percentage komt. Het lukt bovendien onvoldoende om mensen aan het werk te krijgen en te houden. En het is voor de uitvoering, het UWV, veel te ingewikkeld geworden."
Dat leidt niet alleen tot enorme wachtlijsten, bezwaar- en beroepszaken en "heel veel fouten" in de uitvoering, zegt Van Hijum. "De toeslagenaffaire, daar willen we niet terechtkomen, maar ik moet wel constateren dat ik nu al heel veel menskracht, middelen en energie kwijt ben aan het optuigen van een hersteloperatie."
"Dat moet echt anders en dat kan alleen maar door het stelsel zelf eenvoudiger en begrijpelijker te maken voor mensen zelf, maar ook voor de uitvoerders", besluit de minister.