Wachten op vrijlating eerste gegijzelden na staakt-het-vuren Gazastrook: 'Zeker twee zijn gewond'

Met uren vertraging is het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas ingegaan, heeft de Israëlische regering bevestigd. De eerste drie gegijzelden moeten in de namiddag (15.00 uur Nederlandse tijd) vrijkomen. "Het is spannend in welke toestand ze naar buiten komen", zegt CIDI-directeur Naomi Mestrum in WNL Op Zondag op NPO 1. "Zeker twee zijn gewond."

Het gaat om drie vrouwen: de 24-jarige Romi Gonen, de 31-jarige Doron Steinbrecher en de 28-jarige Emily Damari. Gonen was een bezoeker van het muziekfestival dat op 7 oktober 2023 werd aangevallen door Hamas. Steinbrecher en Damari werden op diezelfde dag uit hun huizen gehaald en gekidnapt.

'Een derde gegijzelden niet meer in leven'

Mestrum benadrukt dat het zes spannende weken worden. "Elke week komen drie gegijzelden naar buiten. In de laatste fase zullen de laatste twaalf tot veertien mensen worden vrijgelaten." In totaal gaat het om 33 mensen, "waarvan verwacht wordt dat een derde niet meer in leven is". Het is niet duidelijk wie nog in leven zijn en wie niet.

Waar onder de Israëlische bevolking vooral hoop en blijdschap heerst dat de gegijzelden eindelijk thuiskomen, zal Israël niet blij zijn met de deal, aldus de CIDI-directeur. "Ze hadden twee doelen: alle gegijzelden naar huis en het elimineren van Hamas. Beide doelen zijn niet bereikt. In deze deal komen, zeker in de eerste fase, niet alle gegijzelden naar huis en Hamas zit er nog."

33 gegijzelden, 1904 Palestijnen

Het staakt-het-vuren zou eerst vanmorgen om 07.30 uur Nederlandse tijd ingaan, maar omdat Hamas de namenlijst van de drie gegijzelden die vandaag moeten vrijkomen nog niet had doorgegeven, werden de aanvallen op Gaza gewoonweg voortgezet. Daarbij zijn volgens Palestijnse media zeker negen mensen omgekomen.

Het staakt-het-vuren ging uiteindelijk om 10.15 uur officieel in, vijftien maanden na het begin van de oorlog tussen Hamas en Israël. De eerste fase van de overeenkomst, die 42 dagen moet duren, houdt in dat 33 gijzelaars worden vrijgelaten in ruil voor 1904 Palestijnen. Mestrum noemt dit element van de deal "afschuwelijk", omdat daarvan "ruim 730 zware delicten hebben gepleegd en levenslang zijn veroordeeld. Voor Israël is het een enorm risico."

Volgens Mestrum moet er een plan gesmeed worden vanuit Israël "om te voorkomen dat een 7 oktober op deze manier weer kan gebeuren". In een eerdere ruildeal in 2011 werd één Israëlische soldaat, Gilad Shalit, vrijgelaten, tegenover 1027 Palestijnse gevangenen. Daar zat onder meer de latere Hamas-leider Yahya Sinwar, die in oktober 2024 werd gedood, bij.

Luister deze uitzending van WNL Op Zondag hier terug als podcast:

Fase twee en drie

De onderhandelingen over de tweede en derde fase van het bestand gaan over twee weken van start, al is het nog maar de vraag of de eerste fase van het bestand, dat zes weken moet duren, stand zal houden. "Wanneer je onderhandelt met een terreurorganisatie, is alles mogelijk", zegt Mestrum.

Israël trekt zich volgens het akkoord in ieder geval terug tot een bufferzone aan de grens tussen Gaza en Israël. Daarnaast wordt humanitaire hulp toegelaten, waarna over twee weken de onderhandelingen beginnen over de wederopbouw van de Gazastrook. "Maar niet met Hamas", onderstreept Mestrum. "Wellicht met de Palestijnse Autoriteit met behulp van de internationale gemeenschap. Denk aan soennitische landen die normalisatieovereenkomsten hebben met Israël."

Ook ziet ze dat aanstaand Amerikaans president Donald Trump veel invloed kan uitoefenen. "Hij heeft grote ambities in het Midden-Oosten. We kunnen werken aan een internationale interim-regering totdat er een bestuur zit dat het kan overnemen. Een terreurorganisatie mag daar niet de regie houden en aan je grenzen zitten."