TikTok vecht verbanning aan bij Hooggerechtshof: 'China manipuleert op heel succesvolle wijze'

Het Hooggerechtshof in de Verenigde Staten buigt zich vrijdag over een eventuele verbanning van TikTok uit Amerika. Opmerkelijk genoeg valt de uitspraak een dag voor de inauguratie van Donald Trump, die Joe Biden opvolgt als president. Dat kan gevolgen hebben voor de uitspraak, bepleit techexpert Ben van der Burg.

Het Huis van Afgevaardigden nam in maart 2024 een wet aan die TikTok verbood in de Verenigde Staten. Dat gebeurde uit zorgen over de banden die het bedrijf met de Chinese overheid onderhoudt. TikTok stapte daarop naar het Hooggerechtshof. Dat orgaan doet op 19 januari uitspraak, een dag voor de beëdiging van Trump.

"Het vermoeden bestaat dat China meekijkt in de telefoons van mensen die TikTok in Amerika gebruiken. Er wordt meegekeken hoe je scrollt, er wordt data verzameld en er kan kwetsbare software in de telefoons worden gestopt", zegt techexpert Van der Burg bij Goedemorgen Nederland op NPO 1.

"Daar zijn de Amerikanen bang voor. Dat TikTok kan meeluisteren en meekijken in je telefoon en de boel manipuleert. De Chinezen beheren het algoritme van TikTok en kunnen daardoor Amerikanen anders laten denken. De Amerikanen willen dat dat verboden wordt", legt Van der Burg uit.

Vrijheid van meningsuiting

TikTok verzet zich fel tegen het voorgestelde verbod en beroept zich daarbij op de vrijheid van meningsuiting. Het bedrijf claimt bovendien dat het geen Chinees bedrijf is, maar volledig in de Verenigde Staten opereert. “Terwijl Amerika bepleit dat de nationale veiligheid in gevaar is,” zegt Van der Burg.

Vrijdag krijgen beide partijen voor het laatst de kans om hun standpunten nog een keer toe te lichten, voor de uitspraak. Andere complicerende factor is de houding van Trump.

De aanstaand president was eerder nog fervent tegenstander van TikTok, maar is inmiddels 180 graden gedraaid. "20 janauri begint Trump en hij wil het behouden. Het lijkt er haast op dat het voor de bühne is", aldus Van der Burg. "Dat is momenteel het scenario dat het meest waarschijnlijk is."

Volgens Van der Burg is een andere optie dat een groep rijke miljardairs het platform opkoopt om het zo voor de VS te behouden. “Maar TikTok zegt dat dat juridisch, financieel en technisch niet mogelijk is om het los te trekken. De CEO van het Chinese moederbedrijf van TikTok heeft ook gezegd niet te willen verkopen."

Ook in Nederland - goed voor 6 miljoen gebruikers op het platform - is TikTok een terugkerend gespreksonderwerp. "Het is al heel lang bekend dat China op deze manier manipuleert, maar ook dat zo kennis weglekt", zegt voormalig Tweede Kamerlid Hatte van der Woude (VVD) en oud-analist van de AIVD. Ze geeft aan zich "absoluut" zorgen te maken.

'De jeugd wordt dom gemaakt'

Volgens Van der Woude zijn de Chinezen uiterst succesvol in het stelen van kennis. "Op veel technologische gebieden lopen ze nu voor op ons en dat was niet altijd het geval. Het is belangrijk dat we niet naïef zijn en zo is er een reden dat telefoons met die app niet de AIVD in mogen."

Van der Burg denkt dat China zich niet alleen beperkt tot dataverzameling, maar ook tot subtielere manipulatie. "In China heb je ook een TikTok-variant, maar daar zie je geen filmpjes over schoonheidsidealen. Dat wordt verboden door de Chinese overheid."

Wat ze dan wel zien in China? "Hoe je goed moet leren en hoe je astronaut kan worden", somt de techkenner op. "De jeugd in het vrije Westen zit heel de dag onzinnige filmpjes te kijken. Zo worden ze dom gemaakt. En ook dat is manipulatie.