Vuurwerkbom na vuurwerkbom: 'Iedereen ziet het door de vingers'

De politie heeft vorige week ruim 8200 kilo illegaal vuurwerk in beslag genomen. Het is een van de grootste weekopbrengsten van dit jaar. Alleen in week 8 (ruim 13.000 kilo) en week 47 (bijna 11.000 kilo) namen de opsporingsdiensten meer vuurwerk in beslag. "We hebben een vrij grote tolerantie voor vuurwerk", ziet NRC-misdaadverslaggever Jan Meeus bij Goedemorgen Nederland op NPO 1.

"Het aantal aanslagen met vuurwerk is een trend van zo'n drie, vier jaar", weet Meeus. "Ten opzichte van 2021 is het aantal aanslagen waarbij zwaar vuurwerk wordt gebruikt vervijfvoudigd. Van ruwweg tweehonderd in 2021 naar duizend nu."

Criminele milieu

"Het is begonnen in het criminele milieu", stelt Meeus. "In eerste instantie met handgranaten. Daarna is men overgestapt op de Cobra. We hebben een periode gehad dat criminelen elkaar doodschoten. Die piek is geweest tussen 2014 en 2016. Daarna is dat vrij snel gaan minderen en is men elkaar op een andere manier gaan intimideren. Dat is de vuurwerkbom geworden."

Het AD pakt woensdag uit met een artikel over de vraag: zijn Cobra's vuurwerk of militair springstof? "De deskundigen van het NFI zijn er heel simpel over: het is militair springstof", reageert Meeus. "Het fascinerende eraan is dat je TNT en Semtex hebt, dat moet over het militaire slagveld gedragen kunnen worden."

Flitspoeder

"Dat gaat niet heel snel af. Daar heb je een slaghoedje voor nodig om dat in explosie te brengen. In Cobra's of ander zwaar vuurwerk zit flitspoeder, dat is qua explosieve kracht vergelijkbaar met die springstoffen, alleen gaat het heel snel af. Het is gevaarlijker dan militair springstof. Je ziet er soms ook ongelukken mee gebeuren die echt heel heftig zijn."

"We hebben een vrij grote tolerantie voor vuurwerk. Het mag niet, maar iedereen ziet het door de vingers. Het is eigenlijk een explosief. Het probleem met de Cobra is, als je een vergunning hebt, mag je 'm wel hebben", vertelt Meeus.

'Zwaarder straffen niet het probleem'

Meeus is niet per se fan van zwaarder straffen, hetgeen minister van Justitie & Veiligheid David van Weel wil. "Ik zou zeggen: zorg ervoor dat de pakkans omhoog gaat. Als iemand van 15, 16, 17, die de risico's nog niet goed kan inschatten, gepakt wordt, zal de kans dat-ie ermee verdergaat kleiner worden. Zwaarder straffen is volgens mij niet het probleem. Ik heb ook met het Openbaar Ministerie gesproken. Zij zeggen ook: we hebben voldoende wettelijke middelen om dit aan te pakken. Maar het gaat om die omvang van die markt."

Er wordt de afgelopen jaren gemiddeld honderdduizend kilo illegaal vuurwerk in beslag genomen. Geschat wordt dat vijf à tien procent van het totaal is. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra was altijd tegen een algemeen vuurwerkverbod, maar schuift langzaam op. "Als je kijkt naar deze ontwikkelingen, denk ik dat je daar serieus over na moet gaan denken. Je kan niet verwachten dat als je vuurwerk nog steeds als normaal probeert te laten beschouwen, dat je dit soort dingen kan tegenhouden. Dat kan je de jongeren niet uitleggen."