Criminelen en fraudeurs vullen zakken in de zorg: ‘Systeem is zo lek als een mandje’

Het Nederlandse zorgstelsel is in gevaar. Gewetenloze criminelen maken misbruik van hulpbehoevende mensen. Hoe redden we de zorg uit handen van misdadigers? In Stand van Nederland: Generatie Next wordt de schrijnende situatie onderzocht.

Tien miljard euro verdwijnt per jaar in de zakken van criminelen en fraudeurs. Een tiende van het totale zorgbudget in Nederland. "Er zijn niet alleen criminelen actief in de zorg, maar ook zorgfraudeurs en zorgprofiteurs", weet onderzoeksjournalist Judith Spanjers. "Het zijn allemaal mensen die zien hoeveel geld er te verdienen is in de zorg."

Gebrek aan toezicht

Spanjers, expert in zorgfraude, windt er geen doekjes om. "Eigenlijk kan je wel zeggen dat ons zorgsysteem zo lek als een mandje is. Kwetsbare cliënten komen in handen van mensen die hele andere bedoelingen hebben. Een cliënt kan 100.000 euro opleveren, soms zelfs 50.000 euro per maand. Dat zijn enorme bedragen."

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

Het probleem schuilt volgens Spanjers in een gebrek aan toezicht. "Er is geen enkele controle", zegt hij. "Er is niemand die controleert wie er vandaag aan het bed van jouw familielid staat. Iedereen kan op andermans naam binnen komen lopen. Er is personeelstekort, ze zijn blij dat er iemand is. Niemand die doorvraagt."

Eilandjescultuur

Nederland telt dertien instanties die ervoor moeten zorgen dat iedereen zich netjes gedraagt. Samenwerking tussen de instellingen ontbreekt. "Er zijn mensen die echt hun best doen", vertelt Spanjers. "Maar als elke instantie zijn eigen muur optrekt met 'dit is van ons en dat is van jullie' en verder niemand de regie pakt, dan blijft het gewoon doorgaan."

Eilandjescultuur speelt de zorgsector parten. "Er zijn heel veel mensen aan het werk, maar de vraag is uiteindelijk: wat wordt daarmee gedaan? Er zijn 340 gemeentes, verzekeraars, zorgkantoren mee bezig. Iedereen is op z'n eigen eilandje bezig. De regels zijn heel streng over welke gegevens ze met elkaar mogen delen. Elke gemeente en elke zorgverzekeraar moet een eigen onderzoek doen. Het is onzinnig."

"Wat mij betreft zou er gewoon één groot expertisecentrum moeten komen waar alle kennis is", draagt Spanjers aan als mogelijke oplossing. "Dat van daaruit daadkrachtig opgetreden gaat worden."

Hoe kunnen we malafide zorgverleners stoppen? En waar staan we over vijf jaar? Kijk vanavond om 23.10 uur op NPO 2 naar deze aflevering van Stand van Nederland: Generatie Next.