BBB hangt slingers op in spannende tijd: ‘Het rommelt in de achterban’

Terwijl de partij deze week zijn vijfjarig jubileum viert, kijkt de BoerBurgerBeweging gespannen naar de komende landbouwdebatten. Minister Femke Wiersma (BBB) moet met oplossingen komen voor het mestoverschot en de stikstofcrisis, maar vooralsnog blijft het stil. De boerenachterban wordt onrustig, ziet politiek verslaggever van WNL Thomas van Groningen.

Na twee dagen debatteren over landbouwplannen raakte de Tweede Kamer eerder deze maand niet overtuigd dat het beleid van minister Wiersma voldoende is om de problemen op te lossen waar de sector mee kampt. Er heerst vooral irritatie omdat Wiersma stikstofplannen schrapte zonder direct met een alternatief te komen. Ook is er weinig vertrouwen in de effectiviteit van haar mestaanpak, zelfs bij coalitiepartijen.

Jarenlang genoten Nederlandse boeren een uitzonderingspositie, waardoor ze van Brussel meer mest mochten uitrijden dan buitenlandse collega's. Maar vanaf 1 januari vervalt die regeling en zitten boeren plots met een mestoverschot opgezadeld. De Kamer is bang dat de plannen van minister Wiersma te weinig zijn om een faillissementsgolf in de veehouderij te voorkomen.

'Ze hadden dit niet verwacht'

Wiersma erkent dat haar mestpakket "klein begint", maar dat maatregelen kunnen worden "opgeschaald". Ze wil onder meer soepelere regels heronderhandelen in Brussel, mest verkopen in het buitenland en meer mest verwerken in potgrond. Volgens Van Groningen zit de BBB inmiddels in een heel lastige positie. "Minister Wiersma moet waarschijnlijk een slechte boodschap gaan verkondigen aan de eigen achterban."

Toen het kabinet aantrad, begon de BBB met goede hoop aan de landbouwdossiers. Partijleider Caroline van der Plas ging op bezoek bij de Europese Commissie, in de hoop die te bewegen om Nederlandse boeren toch meer ruimte te geven voor bijvoorbeeld het uitrijden van mest, maar vond geen gehoor. Wiersma probeert nog altijd om in Brussel de zogeheten 'derogatie' terug te krijgen, maar dat is volgens haar geen "appeltje-eitje".

Ontvang jij al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

"Ze hadden dit niet verwacht", zegt Van Groningen. "De BBB dacht: we gaan de bezem door het ministerie halen en in Brussel met de vuist op tafel slaan. Maar Van der Plas kwam er in Brussel achter dat het niet zo werkt. Komende week moet minister Wiersma aan de Tweede Kamer uitleggen wat de concrete gevolgen voor boeren zijn."

Stikstof

Intussen is ook het stikstofprobleem nog altijd niet opgelost. Minister Wiersma zette een streep door de plannen van het vorige kabinet, die vastgelegd waren in het Nationaal Programma Landelijk Gebied, zonder dat ze een alternatief presenteerde. "Het beleid is dus weggegooid, maar er is geen nieuw beleid", zegt Van Groningen.

Dat leidde tot een opmerkelijke situatie tijdens het landbouwdebat, toen NSC-Kamerlid Harm Holman BBB'ers vergeleek met het strijkorkest op de Titanic, dat volgens de overlevering stoïcijns doorspeelde terwijl het schip aan het zinken was. BBB-leider Van der Plas kon de vergelijking niet waarderen. "Het verontrust mij dat een coalitiepartner het gevoel heeft op een zinkend schip te zitten. Dat vind ik wel bijzonder."

De uitspraken van Holman zijn ongebruikelijk, maar Van Groningen begrijpt de vergelijking. "Wij vragen aan minister Wiersma wat haar alternatief is voor het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Ze zegt dat ze ermee bezig is, maar er is dus nog geen antwoord. Ambtenaren op het ministerie van Landbouw die wij achter de schermen spreken, zeggen dat ze hebben gewaarschuwd: 'Doe dit niet. Presenteer eerst een alternatief, voor je het beleid weggooit'."

Onrust in achterban

Ger Koopmans, de nieuwe voorman van land- en tuinbouworganisatie LTO Nederland, voert in een interview met De Volkskrant voorzichtig de druk op. "Hij doet stevige uitspraken, maar haalt nog niet keihard uit naar het kabinet. Nog niet", zegt Van Groningen. "Als je belt naar de boerenclubs, krijg je het gevoel dat ze nog even de kat uit de boom kijken. Maar ze zijn absoluut niet blij met de voortekenen."

Ook de BBB-fracties in de provincies zijn onrustig. "Ze waren bezig met een stikstofplan en daar is nu door de eigen minister een streep door gezet. Ze zeggen: 'Hallo? Wat willen jullie nou precies van ons?' Daar rommelt het ook."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Terwijl BBB de slingers voor het jubileumfeest ophangt, neemt de spanning op het partijkantoor toe. Van Groningen: "Ik ben heel benieuwd hoe de partij van Caroline van der Plas met de eigen achterban én de coalitiepartners omgaat. Voor de BBB wordt het echt een spannende week."