Aantal vapende jongeren nooit zo hoog: ‘Het gaat niet de goede kant op’

Stoptober (oktober) is dé maand voor mensen om een punt te zetten achter hun rookverslaving, maar steeds meer jongeren zitten aan de vapes. De rookvrije generatie is in gevaar. “Het aantal jongeren dat vapet is nu op het hoogste niveau ooit”, zegt een bezorgde Vincent Karremans, staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport, in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Karremans komt binnen een paar maanden met een actieplan, vooral gericht op het tegengaan van illegale handel in vapes. Ondanks de invoering van het smaakjesverbod in januari, ziet de bewindsman jongeren nog massaal vapen. “Je kan het nog op allerlei plekken krijgen, van festivals tot op scholen op het toilet.”

Vapes worden ook nog illegaal onder de toonbank verkocht. “Dit kan niet zo langer doorgaan.”

Leuk imago

Artsen en anti-rookactivisten uiten hun zorgen over de macht van de rookindustrie. “Deze industrie doet er alles aan om vapen een leuk imago te geven, waar jongeren extra gevoelig voor zijn”, zegt longarts en anti-rookactivist Wanda de Kanter in het AD. “Het is een manier om kinderen verslaafd te maken.”

Dat gebeurt op grote schaal, erkent een aantal jongeren. “Op gegeven moment is het niet meer een keus of je het wil of niet, maar je lichaam heeft het, hoe dom het ook klinkt, gewoon nodig”, vertelt een verslaafde openhartig aan burgerinitiatief Nicotinee, dat vecht voor een nicotinevrije generatie.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

“Ik ben begonnen met vapen toen ik twaalf of dertien was”, zegt een ander. Veel jongeren lukt het niet om te stoppen. “Je hart weet dat je moet stoppen, maar je hersenen willen het niet toegeven.” De gevolgen van op jonge leeftijd vapen zijn groot. “Ik heb geheugenverlies en ik kan me niet concentreren. Ik heb er spijt van, maar ik kom er niet vanaf.”

Sinds 2017 daalt het aantal jongeren dat rookt niet meer. Het aantal blijft schommelen tussen de 16 en 17 procent, maar het aantal middelbare scholieren dat wekelijks vapet, neemt toe. “Het gaat de verkeerde kant op”, benadrukt staatssecretaris Karremans. Mensen denken volgens hem ten onrechte dat vapen gezonder is dan een sigaret. “Dat is niet zo.”

Oproep aan ouders

Om vapen tegen te gaan, roept Karremans ouders op om in actie te komen. “Je kan niet van mij verwachten dat ik de strijd aanga met het vapen, terwijl je je kinderen in de achtertuin aan zo’n apparaat laat zitten.” De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit is verantwoordelijk voor de handhaving op vapes, maar heeft te maken met beperkingen. “Er wordt nadrukkelijk gekeken hoe de handhaving op vapes opgeschaald kan worden. Het is nog vrij verkrijgbaar, terwijl het gewoon niet mag.”

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Het is voor de staatssecretaris lastig om machtige organisaties die roken en vapen aanbieden een halt toe te roepen. “Bij de tabaksindustrie heb ik daar ook een dagtaak aan. Elke keer brengen zij nieuwe, heel verslavende producten op de markt. Ik heb de afgelopen drie maanden al drie wetsvoorstellen naar de Kamer gebracht om dat in de kiem te smoren.”

Combinatie nog schadelijker

De combinatie van roken en vapen is nóg gevaarlijker, vertelt hij. “70 procent van de jongeren die vapet, rookt ook. Dat is nog schadelijker dan roken alleen. Het gaat niet de goede kant op.” Een bijkomend probleem is dat het preventiebudget bijna verdwijnt. Preventieprojecten hebben de komende regeerperiode minder te besteden.

Toch heeft de overheid veel vooruitgang geboekt om vapen tegen te gaan, ziet Karremans. “Er roken minder mensen dan tien jaar geleden. Alleen stagneert de daling nu en onder jongeren is een lichte groei te zien, terwijl we een rookvrije generatie willen.”

Lees ook:

Stoptober richt zich dit jaar vooral op vapende jongeren: ‘Het ziet er heel onschuldig uit’

Door: Rick Hartkamp