Extreemrechtse AfD tweede partij in Brandenburg: ‘Oudere generatie zegt: oppassen, anders gaan we weer de verkeerde kant op’
De regerende centrumlinkse sociaaldemocraten (SPD) hebben zondag de verkiezingen in de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg gewonnen. Maar de marge met de radicaal-rechtse Alternative für Deutschland (AfD) is klein. "Vooral de oudere generatie zegt: oppassen, anders gaan we weer de verkeerde kant op."
De SPD van de regionale premier Dietmar Woidke behaalde 30,9 procent van de stemmen bij de parlementsverkiezingen, iets meer dan AfD die op 29,2 procent uitkwam. Volgens correspondent in Duitsland Guy Hoeks heeft Woidke met een slimme zet de laatste stemmers over de streep getrokken. "Hij zei: als de SPD niet de grootste wordt, vertrek ik. Daar heeft hij last minute behoorlijk wat stemmen mee gewonnen."
Bij AfD heerst optimisme. "Het enthousiasme dat we deze verkiezingen voelden en deze toestroom van jonge kiezers, laten zien dat wij de partij van de toekomst zijn", zei de partijleider van de AfD in Brandenburg Hans-Christoph Berndt vlak nadat de uitslag bekend werd. "De SPD en CDU zijn partijen van het verleden. Hun ster valt. De toekomst is blauw!"
Op plek drie kwam in Brandburg de opkomende links-populistische Bündnis Sahra Wagenknecht (BSW), met 13,5 procent van de stemmen. CDU behaalde 12,1 procent.
AfD in opkomst
AfD is bezig aan een sterke opmars in Duitsland. De extreemrechtse partij werd begin deze maand voor het eerst in de partijgeschiedenis de grootste in een deelstaat, in Thüringen. "De Duitse veiligheidsdienst heeft deze partij en leden van deze partij gebrandmerkt als extreemrechts", vertelt Hoeks in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!
"Dat houdt in dat ze demonstraties bijwonen van neonazi's en zich inmengen met vreemdelingenhaat. De partij heeft een sterk anti-immigratiegeluid. Miljoenen buitenlanders moeten het land verlaten, vinden ze. Dat zie je ook op plakkaten en de slogans worden steeds extremer."
Sinds het vertrek van bondskanselier Angela Merkel in 2021, na een regeerperiode van zestien jaar, is de Duitse politieke arena sterk in beweging. Hoeks: "Onder Merkel hadden we de financiële crisis en de vluchtelingencrisis, met het bekende wir schaffen das. Verder was het vrij saai. Vier jaar geleden kwam de pandemie en daarna de oorlog in Oekraïne. Sindsdien staat Duitsland op z'n kop."
In deze roerige tijd kwam AfD bovendrijven. "Er is nou eenmaal behoefte aan zo'n partij. Er is veel onvrede, voornamelijk in Oost-Duitsland, een regio die 35 jaar na de val van de muur nog altijd is achtergesteld. Mensen daar voelen zich tweederangs burger."
Geen normaal rechtse partij
Alternative für Deutschland is geen gewone rechtse partij, benadrukt Hoeks. AfD zou zelfs aanzetten tot geweld. "Daarom volgen de Duitse veiligheidsdiensten die partij op de voet. De andere democratische partijen - want de AfD is gewoon democratisch gekozen - sluiten de AfD uit."
"De CDU, de partij van Merkel, heeft de zogenaamde Brandmauer ingesteld. Zij zeggen dat ze nooit met AfD gaan samenwerken, zodat die partij in een soort cordon sanitaire terechtkomt. Dat zie je andere partijen ook doen; ze weigeren met AfD in zee te gaan omdat die partij te extreem is."
Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.
Björn Höcke, de fractievoorzitter van AfD die de verkiezingen in Thüringen won, is één van de AfD-leden die op de lijst van de Duitse veiligheidsdiensten staat. "Dat is een man die naziteksten verspreidt en het oude regime niet helemaal veroordeelt. Het is daarmee ook een beetje alsof we oude tijden herleven en dat is natuurlijk ontzettend naar. Vooral de oude generatie zegt: 'Nie wieder Krieg' (nooit meer oorlog, red.). Oftewel: oppassen, anders gaan we weer de verkeerde kant op."
Olaf Scholz geweerd uit campagne
Hoewel de SPD in Brandenburg de verkiezingen won, speelde bondskanselier Olaf Scholz geen rol in de campagne. "Brandenburg is een kleine deelstaat, met 2,6 miljoen inwoners, maar wel een belangrijke deelstaat. Er is veel werkgelegenheid. Daar heeft de regionale premier Dietmar Woidke, die de verkiezingen heeft gewonnen, de afgelopen elf jaar voor gezorgd."
"Maar op landelijk niveau doet de SPD het helemaal niet zo goed. Bondskanselier Scholz moest wegblijven uit de campagne in Brandenburg. Hij stond niet op verkiezingsplakkaten van de SPD. Dat is opvallend", aldus Hoeks.