Cannabis legaliseren kan Nederlandse economie honderden miljoenen per jaar opleveren, zegt hoogleraar

Het legaliseren van cannabis kan Nederland honderden miljoenen euro’s per jaar opleveren. Dat zegt hoogleraar en grondlegger van het wietexperiment André Knottnerus in Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is er een stabiele cannabismarkt van ruim één miljard euro per jaar. Als daar belasting op wordt geheven, kan de Nederlandse economie daar flink aan verdienen.

Knottnerus plaatst wel direct een kanttekening. “Een situatie waarin Nederland moet willen dat cannabisconsumptie sterk groeit moeten we niet willen.” De overheid heeft de hoogleraar gevraagd een advies uit te brengen over het cannabisbeleid in Nederland, omdat wordt ingezien dat het huidige gedoogbeleid ook nadelen heeft. De conclusie: “Zorg ervoor dat de criminaliteit uit alle onderdelen van de cannabisketen wordt verwijderd. Van teelt tot aanlevering bij coffeeshops.”

Daarnaast moet meer aandacht worden besteed aan het zo gezond mogelijk maken van het product. “Zorg dat er geen pesticiden of bacteriën in cannabis zitten. En dat de concentratie van de actieve stoffen precies dat is wat op de verpakking staat.” Ook raadt Knottnerus aan om meer ruimte te creëren voor preventie en voorlichting. “Want het liefst heb je dat cannabis natuurlijk niet gebruikt wordt.”

Cannabisteler ziet potentie

Ook cannabisteler Max Schreder, die toezicht houdt over ruim 200.000 cannabisplanten, ziet veel kansen voor de Nederlandse economie. “Nederland is de op één na grootste exporteur van agrarische producten ter wereld. De cannabisindustrie is zo nieuw en daar liggen zoveel kansen, dat het een enorme impact op de tuinbouwindustrie zal hebben.”

Schreder doet zelf mee aan de wietproef, geïnitieerd door de Nederlandse overheid. Van de tien uitgekozen telers is hij slechts één van de drie die op dit moment functioneel is. “We hebben zeker niet genoeg voor alle coffeeshops, maar we zullen proberen zoveel mogelijk te leveren. We zijn zeker in staat om een groot gedeelte van het experiment te kunnen leveren”, benadrukt hij.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Ingewikkelde regelgeving

De wet- en regelgeving voor coffeeshops zijn al jarenlang ingewikkeld. Cannabis mag niet geteeld en niet vervoerd worden, maar wel worden verkocht. Het hele proces voordat softdrugs in de coffeeshop ligt, is dus illegaal. “Er zit geen gedachte achter. Het beleid is te erg gericht op de gebruiker en niet op de productiezijde”, zegt drugshistoricus Arjan Nuijten.

In de jaren ’60 nam het gebruik van het toen nog illegale cannabis onder ‘vrijdenkers’ in rap tempo toe. In de jaren ’70 werd vanwege de vreedzame cultuur en een gebrek aan politiecapaciteit zelfs geëxperimenteerd met een drugsgedoogbeleid.

“Vanaf 1976 was het een overtreding in plaats van een misdrijf in Nederland”, vertelt Nuijten. “De intentie erachter was om de jeugd niet te veel te criminaliseren. Kleinschalige dealers werden niet vervolgd.”

Bijna vijftig jaar geleden werd dus onderscheid gemaakt tussen hard- en softdrugs, zoals cannabis. Vanaf dat moment groeit het aantal coffeeshops exponentieel. Nederland staat sinds die tijd bekend als wietland. Anno 2024 is Nederland gedegradeerd van koploper naar achterblijver. In andere landen is cannabis namelijk al volledig gelegaliseerd. De Nederlandse overheid probeert met de wietproef een inhaalslag te maken.

Meningen zijn verdeeld

De meningen over de wietproef zijn verdeeld, mede omdat het experiment nog niet vlekkeloos verloopt. “Er is vertraging, vijf telers uit de lotingslijst hebben nog niet geleverd na een aantal jaar.” Knottnerus benadrukt niet naar die lijst te kijken, omdat dan weer onzekerheden kunnen ontstaan. “Kijk naar de meest kansrijke telers die op korte termijn hoge kwaliteit kunnen leveren.”

Amsterdam doet niet mee aan het wietexperiment. Coffeeshopeigenaar Henry Dekker is daar maar wat blij mee. “Het is een gedrocht. Laat de kwekers die het nu doen met een vergunning van de overheid die kweek doen en laat het ze aanleveren aan de coffeeshops. Dan heb je meteen al die zogenaamde ‘boefjes’ binnenboord. Dan gaan ze geen andere dingen uithalen, want ze blijven gewoon rustig kweken. En ze betalen belasting.”

Meer van Stand van Nederland: Generatie Next, zien? Dat kan op NPO Start.

‘Criminelen hebben geen achterdeur meer’

Coffeeshopeigenaar Peter van Londen mag wel meer voorraad hebben, omdat hij legale cannabis verkoopt. Ook mag hij nog tijdelijk gedoogwiet verkopen, omdat er nog onvoldoende legale wiet wordt gekweekt. Maar wat is het verschil tussen legale kweek en gedoogwiet? “Legale wiet is schoner. Er zit niks meer van pesticiden in. Het is allemaal biologisch.”

De voordelen van de wietproef is dat criminelen geen achterdeur meer hebben, zegt Van Londen. “We kunnen het volgen via track and trace. Het gaat van A naar B en dat is het. Er zit niks meer tussen.” Daarom is het veel veiliger, “omdat je niet meer te maken hebt met illegalen”.

Advocaat Maurice Veldman heeft geen vertrouwen in de proef. “Het schept enorme rechtsongelijkheid. Die mensen die gebruikmaken van de gereguleerde teelt, mogen een weekvoorraad in huis hebben en mijn cliënten maar 500 gram. Daardoor ontstaat alle ellende. Waarom zij wel en mijn cliënten niet?”

Meer over de wietproef en de huidige wet- en regelgeving rondom coffeeshops in Nederland kijk je nu terug op NPO Start.

Lees ook:

Coffeeshopeigenaren hekelen wankel wietbeleid van overheid: ‘Gedwongen zakendoen met georganiseerde misdaad’

Door: Rick Hartkamp