Radicaal-rechts wint terrein in Duitsland na verkiezingsoverwinning AfD, Yeşilgöz (VVD) waarschuwt: ‘Zorgelijke ontwikkelingen’

De Alternative für Deutschland (AfD) is de grootste partij geworden in de Oost-Duitse deelstaat Thüringen. VVD-leider Dilan Yeşilgöz waarschuwt in Goedemorgen Nederland op NPO 1 voor de verdere opmars van 'extreemrechts'. "Het zijn zorgelijke ontwikkelingen."

In Duitsland werden in twee deelstaten verkiezingen gehouden. Het is de eerste keer dat AfD in een deelstaat de grootste partij is geworden. Volgens Yeşilgöz is het kwalijk dat middenpartijen jarenlang de fundamentele zorgen van burgers niet hebben gezien. "Dan gaan mensen het op de flanken zoeken, om te zeggen: je hoort me niet. Als leider van de VVD trek ik mij dit soort ontwikkelingen erg aan." Ze hamert op zelfreflectie. "Waar hebben wij het laten liggen?"

Net als in Nederland zijn ook in Duitsland middenpartijen gemarginaliseerd. De flankpartijen zijn "uitersten die het land niet bij elkaar gaan brengen", zegt Yeşilgöz. "Duitsland moet dat in hun eigen context oplossen, maar het belangrijkste is om te kijken waar wij de zorgen van de mensen hebben gemist."

Cruciale rekenfout

FD-journalist Jean Dohmen ziet ook dat de Duitse middenpartijen een flinke klap hebben gekregen. Hij plaatst wel een kanttekening. "Dit speelt vooral in de oude DDR, wat van nature radicaler, rechtser stemgedrag vertoont dan West-Duitsland."

Toch kreeg de partij later op de dag een tegenvaller te verwerken. De AfD stond eerst op 41 zetels in het deelstaatparlement (van de 120), maar houdt er door een rekenfout uiteindelijk 40 over. Daardoor verliest de partij haar veto bij beslissingen die een tweederdemeerderheid nodig hebben.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

De partij wordt alsnog gezien als de grote winnaar van de deelstaatverkiezingen van zondag. Hoewel het slechts om twee deelstaatverkiezingen ging, keek heel Duitsland vol spanning naar de uitslag.

Ook de christendemocratische CDU verliest door een eerdere verkeerde berekening een zetel, maar blijft met 41 zetels de grootste partij. De sociaaldemocratische SPD van bondskanselier Olaf Scholz en de Groenen krijgen juist een zetel erbij en komen respectievelijk op 10 en 7 uit.

'Kijk eerst naar jezelf'

Yeşilgöz blijft ver weg van adviezen over hoe een Duitse coalitie zich het beste kan vormen. "Het was hier al ingewikkeld genoeg." Maar, zegt ze: "ga niet alleen afgeven op de ander, wees kritisch, maar kijk ook naar jezelf".

De VVD-leider noemt uitspraken van de AfD zeer kwalijk. "Dit debat hebben wij vorig jaar in Nederland ook gehad, waar partijen als D66 en de PvdA het alleen hebben over de andere partij. Maar, kijk eerst naar jezelf. Wanneer hebben mensen het gevoel gekregen dat de politiek er niet voor hun was? Dat moet je jezelf aantrekken, anders verandert er nooit wat."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Ook Dohmen ziet dat AfD radicalere termen gebruikt dan andere partijen in Europa. "Aan de andere kant is het wel een partij met leden, iets wat de PVV niet heeft. De PVV heeft één lid", doelt hij op partijleider Geert Wilders. "Een klein stukje autocratie in ons democratisch bestel." Yeşilgöz wil daar verder niet op ingaan.

Deelstaatregering

Het is overigens zo goed als uitgesloten dat de AfD in een nieuwe deelstaatregering in Saksen terechtkomt. De CDU wil niet samenwerken met de radicaal-rechtse partij. De AfD vindt dat de partij "natuurlijk" het recht heeft om te regeren, maar de CDU zal naar andere mogelijkheden kijken.