Kabinet-Schoof moet niet te veel luisteren naar Wilders, Yeşilgöz, Omtzigt en Van der Plas: ‘Zij zijn het grootste struikelblok’

Het kabinet-Schoof is vanochtend beëdigd door koning Willem-Alexander. Wil deze ploeg slagen, is het belangrijk dat de bewindslieden zich losmaken van de fractievoorzitters in de Tweede Kamer, Geert Wilders, Dilan Yeşilgöz, Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas, zegt politiek verslaggever van WNL Thomas van Groningen.

De PVV levert vijf ministers en vier staatssecretarissen, de VVD en NSC ieder vier ministers en drie staatssecretarissen. BBB heeft twee ministers en drie staatssecretarissen in het nieuwe kabinet. Premier Dick Schoof is partijloos. Van Groningen hoopt dat ze met elkaar door één deur kunnen. "Het grootste struikelblok zijn de vier fractievoorzitters in de Tweede Kamer", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1 .

De partijleiders van de coalitiepartijen spraken af plaats te nemen in de Tweede Kamer en moeten dat lot accepteren, en dus niet te veel invloed uitoefen op de eigen bewindspersonen, waarschuwt Van Groningen. "Het kabinet moet straks een regeerprogramma vormen, daar gaan ze de komende weken over praten. Als de partijleiders ze op de huid gaan zitten, dan trekken ze die ploeg, die nog tot elkaar moet komen, alweer een beetje uit elkaar."

"Schoof moet vanmiddag tijdens het eerste overleg van dit kabinet eigenlijk zeggen: leg allemaal je telefoon op tafel en blokkeer het nummer van jullie fractievoorzitter", adviseert Van Groningen. "Als die vier er te veel bovenop gaan zitten, dan wordt het wantrouwen net iets te groot."

Hij vreest dat de bewindspersonen zijn advies in de wind slaan en hun oor te luisteren leggen bij de partijleiders. "Het woord 'extraparlementair' mogen we nooit meer gebruiken."

'Zet je ego aan de kant'

Relatietherapeut Cocky Drost kijkt door haar eigen bril naar het nieuwe kabinet. Ze geeft de nieuwe bewindslieden een tip. "Het is in een relatie natuurlijk geen vereiste dat je overal over eens bent. Belangrijk is natuurlijk wel dat je eenzelfde uitgangsbasis hebt. In dit geval is het heel belangrijk dat je het doel van 'wat is goed voor Nederland?' voor ogen houdt. Als je alleen maar blijft hameren op 'ik heb gelijk, het moet op mijn manier', dan is het heel lastig om elkaar te vinden."

"In de politiek is het natuurlijk allemaal wat rationeler, het gaat niet allemaal om die emoties. Maar ze walsen af en toe wel heel hard over de ander heen, om hun eigen gelijk maar te halen of om hun eigen kiezers binnen te kunnen slepen. Ik denk dat het belangrijk is voor de samenwerking dat je ook rekening houdt met de gevoelens, of in dit geval de belangen en standpunten, van andere partijen", zegt Drost.

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

De don'ts? "Twitteren achter iemands rug om, berichten de wereld in slingeren zonder even na te vragen of het klopt, dat is absoluut niet verstandig", zegt de relatietherapeut. "Een tip die ik dit kabinet mee wil geven: zet je ego aan de kant. In een relatie waarin mensen liever in de spiegel kijken dan naar elkaar, is het heel lastig om elkaar weer te vinden."

'Het is georganiseerd wantrouwen'

Voormalig topambtenaar Mark Frequin werkte op verschillende ministeries. "Ik ben het hier faliekant mee oneens", zegt hij aan de tafel van Goedemorgen Nederland over het advies van Drost. "Met alle respect voor de relatietherapeut, het is geen liefdeshuwelijk, het is georganiseerd wantrouwen. Een regeerakkoord of hoofdlijnenakkoord, daar schrijf je op waar de ander zich aan moet houden."

Voormalig minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen (VVD) kent het reilen en zeilen op een ministerie. Tussen 2017 en 2021 werkte ze samen met toenmalig staatssecretaris Stientje van Veldhoven (D66). "Stientje en ik kenden elkaar nog niet. We zijn heel snel met elkaar uit eten gegaan."

"Toen hebben we tegen elkaar gezegd: wij willen niet van die bewindslieden worden die elkaar het licht in de ogen niet gunnen, waardoor je binnen een ministerie kamp A en kamp B krijgt. Ik denk dat dat heel goed is gelukt en dat is ook fijn voor iedereen die werkt op het ministerie", vertelt Van Nieuwenhuizen. "Als we er niet uitkwamen, dan hadden we even contact en losten we het op, voordat het ambtelijk een ingewikkeld verhaal zou worden. Het is belangrijk dat je samen optrekt en niet ieder je eigen tokootje gaat leiden."

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Frequin werkte op een ministerie waar de minister en staatssecretaris niet door één door konden. "Dan had ik mijn tafel op het plein tussen hen en communiceerden zij via mij met elkaar, totdat ze elkaar de tent uitvochten. Dat gebeurt soms al bij het constituerend beraad. Als iemand bij de afspraken al het gevoel heeft dat die genaaid is, dan heb je een heel slechte start."

Van Nieuwenhuizen drukt de nieuwe bewindslieden op het hart: "Je moet af en toe op je tong bijten. Dat is heel belangrijk."