Explosies blijven komen, burgemeesters gaan in gesprek met Tweede Kamer

Nederland wordt geteisterd door explosies op bestelling van criminelen. Burgemeesters moeten dit geweld stoppen, maar kunnen te weinig. Ze vragen de Tweede Kamer daarom om hulp.

Burgemeester van Vijfheerenlanden Sjors Frölich en enkele collega's gaan vandaag in gesprek met Kamerleden, wetenschappers en het Openbaar Ministerie (OM). "Als burgemeester ga ik niet over de criminaliteitsbestrijding, dat is aan het OM en de politie. Maar het is natuurlijk wel mijn taak om te zorgen dat er rust is in die woonwijken", vertelt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Burgemeesters zitten soms met de handen in het haar. "Je moet geen valse beloftes doen. Ik kan niet uitsluiten, zeker niet na de tweede, dat er nog een ontploffing komt. Ik kan alleen beloven dat wij ons uiterste best doen om dat te voorkomen", vertelt Frölich.

In zijn gemeente vond in de nacht op 2 juli 2022 een eerste explosie plaats bij een rijtjeshuis. Frölich: "Moet je voorstellen: er is een rijtjeswoning en daarnaast is net een slaapfeestje. Daar lagen tien of twaalf kinderen in de woonkamer die het glas uit hun haar moesten halen. Dat had een enorme impact. Niet een lange tijd later in hetzelfde dorp was er opnieuw een ontploffing. Dat is ook maar net goed afgelopen."

Voor deze reeks aanslagen is inmiddels een vrouw veroordeeld tot 7 jaar en drie maanden cel.

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

Gezin komt soms op straat te staan

Burgemeesters kunnen woningen sluiten, maar iemand de toegang ontzeggen kan niet voor een jaar, merkt Frölich op. "Op een gegeven moment vraagt de rechter: wat ligt daar nog onder? Wat is je onderbouwing? Dat is heel lastig, want de politie is bezig met een onderzoek en geeft mij alleen maar een rapportage dat er nog steeds een dreiging is."

"Wat een ander punt is: op het moment dat ik een woning sluit, komt een gezin soms op straat te staan. Wij zeggen altijd: ga naar familie of vrienden, of probeer elders onderdak te vinden. Soms komt de familie na enige tijd bij me terug met de vraag voor compensatie of een huis. Dat is lastig", vertelt de burgemeester.

Wat als mensen beveiliging weigeren?

Als mensen vervolgens politiebeveiliging krijgen aangeboden, kunnen ze dat ook weigeren. "Dat mag. Maar mijn vraag aan de politiek zal zijn: moet je dan als burgemeester alsnog verantwoordelijk zijn voor iemand die huisvesting weigert? Want bijna iedereen zegt geen idee te hebben waarom die bom aan de deur hangt. Wij weten van de politie dat sommige mensen echt wel goed weten wat er speelt. Moet je die dan alsnog helpen als ze bescherming weigeren? Dat zijn dilemma's die we tegenkomen", vertelt Frölich.

Cameratoezicht plaatsen is een optie, maar erg duur, zegt Frölich. "Die worden 24 uur per dag uitgelezen, dus gezien door iemand van een bedrijf of de politie. Dat kost tienduizenden euro's per maand. Dat kunnen wij als gemeente niet betalen." Daarnaast biedt het geen garantie. "We hebben ook meegemaakt dat er een camera stond en er alsnog een explosief aan de deur werd gehangen."

Eerder maakte Het Misdaadbureau deze podcast over de vele aanslagen met explosieven:

Hoofdlijnenakkoord

In het gepresenteerde hoofdlijnenakkoord staat onder meer opgenomen dat er meer blauw op straat en in de wijk moet komen. Ook wordt ingezet op zwaarder straffen, maar daar trekt Frölich zijn wenkbrauwen voor op. "Ik weet niet of zwaarder straffen ze niet veel meer richting de criminaliteit brengt", zegt hij. "Het gaat soms om jongens van 15, 16 of 17 jaar."

Waar hij wel heil in ziet is preventie. "Op scholen hebben we signaleringstafels waar we met de wijkagent, jongerenwerk, de school en de gemeente samenkomen om te praten hoe het gaat. Ik denk dat daar de toekomst zit", vertelt de burgemeester. "Om aan de voorkant te komen en om daar preventie op te plegen. Maar wat vooral belangrijk is, is dat niet de jongeren die de bom leggen, maar de opdrachtgever gepakt wordt."