Hoe PiS in Polen de media naar de hand zette: ‘Angst zaaien en framen’
Persvrijheid stond onder het bewind van de Poolse regeringspartij PiS afgelopen acht jaar flink onder druk. Er waait sinds kort een nieuwe wind. De nieuwe Poolse regering wil onpartijdigheid van publieke media terugbrengen, maar het heeft het land aardig wat pijn en moeite gekost.
Acht jaar lang regeerde de Poolse conservatieve PiS (Recht en Rechtvaardigheid) onder leiding van premier Mateusz Morawiecki en president Andrzej Duda. Onder PiS was er een anti-EU-koers. Zittende rechters maakten plaats voor partijloyalisten. Dat had invloed op de pers. Onafhankelijke of partij-kritische media werden het moeilijk gemaakt. Tot de verkiezingen van oktober vorig jaar. Donald Tusk (Burgerplatform) slaagde erin een coalitie te vormen. Sinds december is hij de nieuwe premier van Polen. Hij wil een pro-EU-koers varen om de pers onafhankelijk te maken.
TVP bezet
TVP (Televisie Polen) is in handen van de overheid. Over het algemeen delen zij de politieke standpunten. Alle andere zenders zijn commerciële stations. Bij TVP gebeurde er in december iets opmerkelijks. Politie moest in actie komen toen PiS-politici een sit-in organiseerden bij TVP na het ontslag van de leiding van TVP en de Poolse radio. “Voor de hoofdingang waren politici van PiS die het gebouw blokkeerden. Er waren veel agenten en beveiligers die de politici tegenhielden. Zij probeerden onze studio te bezetten. Dat was een lastige situatie”, zegt journalist bij TVP Witold Tabaka in Stand van Nederland: Generatie Europa op NPO 2.
Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!
Tabaka vertrok bij TVP onder het PiS-bewind, maar is nu weer terug op zijn oude post. “Mijn nieuwe baas probeerde mij te dwingen niet met oppositieleden te praten. Dat was voor mij het signaal dat ik hier niet meer kon werken. Echte journalistiek was niet mogelijk. Het was pure propaganda. Het was geen echte journalistiek. Nu doen we weer echt journalistiek werk.”
‘Angst zaaien’
Mark Middel woont in Polen en is correspondent voor NRC. Hij maakte het ook van dichtbij mee hoe PiS de toon sloeg bij TVP. “Als ik nu zeg dat TVP een propagandakanaal was onder PiS, dekt het nooit de lading. Het was erger dan dat. Het is angst zaaien, framen met muziekjes en hele heftige beelden. Dat deed TVP afgelopen jaren.”
De TVP wordt betaald door de Poolse belastingbetaler en nu blijkt dat veel deskundigen en experts die iets vertelden, een pro-PiS-boodschap hadden. “Zij werden flink betaald door die zender, dus eigenlijk door belastinggeld van de Poolse belastingbetaler”, vertelt Middel.
Meer van Stand van Nederland: Generatie Europa zien? Dat kan op NPO Start.
Inmiddels is TVP helemaal veranderd nu Tusk de scepter zwaait in Polen. Middel: “Het is een informatief kanaal geworden. Er is wel kritiek dat zij iets meer het geluid van Tusk laten horen en iets minder van PiS. Het grote verschil is wel dat zowel politici van PiS als politici die onder Tusk vallen, allebei in het programma komen. Voorheen was dat onmogelijk.”
Vrees dat het terugkomt
Wat betreft media, is in Polen niks in wet verankerd. Over vier jaar zijn er weer verkiezingen en als PiS dan weer aan de macht komt, is “het gevaal dat het weer helemaal terugdraait”, vertelt Middel. “De samenleving is acht jaar onder PiS enorm gepolariseerd. Binnen families praten mensen niet meer met elkaar.”
Door: Vick ten Wolde
Maak nu het verschil. Het telt. Word lid van WNL. Klik hier
Podcast: Ali B. slachtoffer van mediacircus? 'Ik heb geen medelijden met hem'
Tv-columnist Angela de Jong en advocaat Maartje Schaap bespreken met presentator Maaike Timmerman de zaak rond Ali B.
Het OM verdenkt de rapper en tv-persoonlijkheid van twee verkrachtingen en twee aanrandingen. De zaak is een ware mediastorm geworden. Hoe is het voor de vermeende slachtoffers om daar onderdeel van te zijn? En heeft dit invloed op de strafmaat? Onderzoeksjournalist Noa van Oostrom was bij de rechtszaak.
Luister de podcast hier!
Het Misdaadbureau en NPO Radio 1 presenteren nieuwe podcast: De Diamantroof
Het is de grootste roof uit de Nederlandse geschiedenis: in 2005 gingen overvallers er op Schiphol vandoor met zakken vol diamanten ter waarde van bijna zeventig miljoen euro.
In een nieuwe podcast van Omroep WNL en NPO Radio 1 De Diamantroof, Het Misdaadbureau Extra doen hoofdrolspelers bijna twintig jaar later voor het eerst hun verhaal, waaronder een van de slachtoffers.
Luister nu naar de eerste drie afleveringen via je favoriete podcast-app.
In tien gemeenten mag er nu gereguleerde wiet verkocht worden. Heerlen is een van die gemeenten. “Coffeeshophouders hoeven niet meer illegaal aan de achterdeur in…
Lees meerVVD’er Roel Wever, burgemeester van Heerlen, vindt een mogelijk ministerschap voor PVV’er Marjolein Faber “ingewikkeld” vanwege uitspraken die zij in het verleden heeft gedaan. Dat…
Lees meerHet Nederlands elftal is het EK in Duitsland goed begonnen door Polen met 1-2 te verslaan. Het kostte Oranje wel enige moeite, want pas in…
Lees meerIn Den Haag wordt er nog altijd gesteggeld over de middenhuur. Pensioenfonds ABP wacht daar niet langer op, schrijft De Telegraaf. Het fonds komt met…
Lees meerDe Europese natuurherstelwet maakt toch kans de eindstreep te halen. Oostenrijk maakt een ommezwaai en lijkt de omstreden wet toch aan genoeg steun van de…
Lees meerFleur Agema is de nieuwe beoogde vicepremier namens de PVV in het aanstaande kabinet-Schoof. Dat heeft PVV-leider Geert Wilders aan formateur Richard van Zwol laten…
Lees meerDe versobering van de expatregeling zal ertoe leiden dat minder kennismigranten deze kant op komen, meldt SEO Economisch Onderzoek in een rapport dat is opgesteld…
Lees meerHartverwarmend, zo noemt directeur Tineke Ceelen van Stichting Vluchteling de afgelopen Nacht van de Vluchteling zondagochtend. Een recordaantal van zo’n 7000 lopers heeft ruim 1,6…
Lees meerHet Israëlische leger heeft zondag aangekondigd dat het dagelijks een “tactische pauze van militaire activiteiten” zal invoeren in een deel van de zuidelijke Gazastrook. Het…
Lees meerDe productiecapaciteit voor het opwekken van stroom door het installeren van nieuwe zonnepanelen is vorig jaar verder gestegen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek…
Lees meerDe politie heeft een 70-jarige man uit Arnhem aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij drie explosies in het centrum van Den Haag. De explosies waren…
Lees meerJeroen van Bergeijk heeft de Brusseprijs 2024 gewonnen voor zijn boek ‘Undercover aan het werk’. Juryvoorzitter Annegriet Wietsma maakte dat zaterdagavond bekend tijdens een uitzending…
Lees meerDe eerste fans van het Nederlands elftal hebben zich zondagochtend gemeld bij de fanzone in Hamburg. Rond 08.45 uur gingen de hekken van het plein…
Lees meerVoetballers trekker werkelijk alles uit de kast om fit te zijn voor het EK. Sommigen hebben voldoende aan een ‘loopcoach’ terwijl anderen zich laten trainen…
Lees meerIn de nieuwe WNL-podcastserie De Diamantroof doen de hoofdrolspelers van de geruchtmakende diamantroof na twintig jaar voor het eerst hun verhaal. Het is een roof…
Lees meer