Is dit het beste gebouw van Nederland?

Forum Groningen, de Amsterdamse Noord/Zuidlijn en Rotterdam Centraal: alle drie wonnen ze ooit de prestigieuze titel ‘Beste Gebouw van het Jaar’. Woensdag wordt bekend welk ontwerp zich in dit illustere rijtje mag voegen. Als het aan architect Robert Winkel ligt, moet vooral gekeken worden naar talentvolle en ambitieuze architecten. “Veel draaien al langer mee, maar juist jonge mensen moeten een podium krijgen.”

De Nederlandse architectuurprijs wordt sinds 2006 jaarlijks uitgereikt. Door de jaren heen heeft de denkwijze binnen de architectuur een omslag gemaakt, wat terug is te zien in de winnaars van de prijs. “De inhoud is veel belangrijker geworden dan de buitenkant. Het moet er natuurlijk wel goed uitzien, maar wat je voortbrengt en wil betekenen in de maatschappij zijn steeds belangrijkere waarden”, zegt Winkel in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Architect maakt slim gebruik van de ruimte

Eén van de kanshebbers is een Utrechtse vakschool. “We zijn sinds 2018 bezig geweest, vijf jaar lang, en hebben eerst een plein gemaakt in tuinstijl”, vertelt architect Maarten van Kesteren. “Vervolgens hebben we een loopbrug gemaakt die de twee gebouwen met elkaar verbindt.”

Maar dat is niet het huzarenstukje, vertelt Van Kesteren. “We hebben in de vloer van de begane grond een aantal openingen gemaakt, wat zorgt voor veel licht en ruimte in de kelder.” De kelders zijn daarom bruikbaar geworden voor onderwijs. ‘Het aantal vierkante meters van het schoolgebouw is afgenomen, terwijl er veel meer lesruimte is bijgekomen.”

Volgens architect Winkel is de vakschool niet alleen genomineerd vanwege de transformatie die het gebouw heeft ondergaan, maar ook vanwege het gecreëerde gemeenschapsgevoel. “Mensen ontmoeten elkaar en het is mooi ingebed in het groen, waardoor je ook minder CO₂ uitstoot.” Winkel legt uit dat binnen de architectuur de waarde van bestaande gebouwen nu pas wordt beseft, waardoor dit gebouw op de nominatielijst staat.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

IJboulevard niet vanwege schoonheid genomineerd

Dat kanshebbers niet alleen gebouwen zijn, blijkt uit de nominatie van de IJboulevard bij Amsterdam Centraal. Winkel vindt het niet gek dat deze “ongenaakbare vlakte” is genomineerd. Volgens hem is de waarde van de plek niet direct zichtbaar. “Maar in het water zitten allerlei korven om de biodiversiteit te bevorderen.”

Daardoor kunnen bijvoorbeeld stekelbaarsjes zich beter voortplanten. “Je kan naar een mens kijken die er wel of niet mooi uitziet, maar misschien heeft diegene wel een hele goede persoonlijkheid”, vertelt Winkel. “Niet alleen de buitenkant is belangrijk, maar ook juist de binnenkant.”

Wijk klaar voor de toekomst

Er zijn dit jaar weinig woningbouwprojecten genomineerd, maar één van de gelukkigen is De Kwekerij in Utrecht-Oost. De wijk moet in vier fases veranderen in een levendig en groen gebied met alle nodige faciliteiten voor woon- en werkverkeer en sociale cohesie.

“Het is circulair gebouwd”, vertelt Winkel. De gebouwen zijn volgens hem klaar voor de toekomst. “Je moet kijken hoe een gebouw over honderd of tweehonderd jaar functioneert. Dan is het belangrijk om een gebouw te maken wat zich kan aanpassen, wat ze hier goed hebben gedaan.”

In totaal zijn elf projecten in de race. Vorig jaar werd het woongebouw Jonas op IJburg verkozen tot Beste Gebouw van het Jaar. Volgens de juryleden was het appartementencomplex een ‘prototype voor de toekomst’.

Lees ook:

Rotterdam-Zuid op de schop, architect wil werkgelegenheid naar de wijk brengen

Door: Rick Hartkamp