Jesse Klaver (GL-PvdA) vindt het bijna tijd voor rol in formatie: ‘Geef het stokje maar over, want zo komen we nergens’

GroenLinks-PvdA-prominent Jesse Klaver heeft in een lezing gehint op een rol voor zijn partij in de formatie. Als de poging tussen PVV, VVD, NSC en BBB "nog ellenlang blijft voortmodderen" en 2024 een verloren jaar dreigt te worden, dan is het "tijd om te zeggen: geef het stokje maar over, want zo komen we nergens", zegt Klaver in de Spiekmanlezing. VVD-Europarlementariër Malik Azmani en columnist Aylin Bilic zijn kritisch op de linkse partij.

Het is aan de Tweede Kamer om een of meerdere informateurs de opdracht te geven om een specifieke coalitie te onderzoeken. Doorgaans neemt de grootste partij daarbij het initiatief, zoals de PVV tot nu toe heeft gedaan. Als de formatie vastloopt, kan de Kamer het besluit nemen om een andere partij een poging te laten doen. Dan ligt de op een na grootste fractie voor de hand, in dit geval GroenLinks-PvdA.

Klaver vindt dat de formerende partijen niet "de urgentie" uitstralen die nu nodig is. "Terwijl de sociale problemen in Nederland vragen om een heel andere politieke houding, maar daar komen ze niet mee. We zien hoe er verwoede pogingen worden gedaan een bouwsel in elkaar te zetten waarvan iedereen weet: als het kabinet er dan komt, dan blijft dat niet lang staan." Hij vindt dat partijen meer moeten samenwerken om oplossingen te vinden voor problemen, zoals armoede en de hoge huurprijzen.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Het Kamerlid deed zijn uitspraken in de speech die is vernoemd naar medeoprichter Hendrik Spiekman van de SDAP, de voorganger van de PvdA. De lezing wordt traditiegetrouw op 1 mei, de Dag van de Arbeid, gehouden.

Klaver gaat wat verder dan fractieleider Frans Timmermans eerder. Die zei vorige maand dat de partijen aan de formatietafel naar "alternatieven moeten kijken" als ze er voor 1 juni niet uit zijn. Als het huidige formatieoverleg klapt en de VVD aanklopt bij GroenLinks-PvdA, zal Timmermans "niet meteen de deur dichtgooien", zei hij toen.

'Ik word niet warm of koud'

Het sociaalliberale "vleugeltje" van de VVD moet volgens Klaver, net als veel andere partijen, terugkeren naar zijn sociale wortels. Hij hoopt met deze partijen samen te werken om tegenstellingen te verkleinen en op te komen voor de armsten. D66, ChristenUnie, CDA, NSC en "geestverwanten" van GroenLinks-PvdA als de SP en de Partij voor de Dieren "staan voor een keuze om elkaar net als in het verleden op te zoeken en te doen wat nodig is", aldus Klaver.

VVD-Europarlementariër Malik Azmani, te gast in Goedemorgen Nederland op NPO 1, haalt zijn schouders op. "Ik word niet warm of koud van zo'n oproep van Jesse Klaver. Het is een politieke zet", reageert de liberaal.

Azmani vindt het moment nog niet gekomen waarop GL-PvdA mag gaan formeren. "Volgens mij is onze cultuur in de politiek in Nederland dat de grootste partij als eerste aan zet is om te kijken of ze een regering kunnen vormen. Volgens mij zitten we nog steeds in die gesprekken." Wel vindt hij dat Nederland "zo snel mogelijk" een regering moet krijgen.

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

"Het land heeft problemen, het land heeft een regering nodig. Als je kijkt naar de problematiek in Europa en in de wereld, met een oorlog en Poetin die op de poorten staat te kloppen, dan hebben we dat zo snel mogelijk nodig", aldus de VVD'er, die benadrukt: "De kiezer heeft de PVV gekozen. Die partij is aan zet om te kijken of zij een kabinet kunnen vormen."

'Het is vooral 'PVV bah''

Columnist van NRC Aylin Bilic vindt het jammer dat GroenLinks-PvdA aan stoelpoten zaagt en niet zegt wat zij te bieden hebben. "Je weet helemaal niet welke lijn ze willen kiezen, wat het alternatief is, wat ze écht anders willen. We horen dat immigratie een netelige kwestie zal zijn bij de vier partijen. Als ze willen gaan formeren, wat is dan het antwoord van Timmermans en Jesse Klaver? Het is vooral: 'de PVV is bah' en je moet mij hebben. Maar vertel dan waarom."

Ze gaat verder: "Dat vind ik jammer in het huidige klimaat, met al die scheldpartijen. De samenleving is al oververhit. De vraag is of politici in de media zo met elkaar moeten omgaan", aldus Bilic.