Dit zijn de laatste hordes die Rutte moet nemen op weg naar de NAVO-scepter

Op weg naar de scepter van de NAVO heeft Mark Rutte nog vier hordes te nemen. De eerste ligt in Turkije. Hij is vrijdag in Ankara om president Recep Tayyip Erdoğan over te halen zijn kandidatuur te steunen. "Hij is bezig met een uitgekiende strategie om de poppetjes één voor één te laten omvallen", zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De relatie tussen Nederland en Turkije is volgens Van de Roer inmiddels "helemaal gelijmd", maar een goede verstandhouding is er niet altijd geweest. Zo noemde Erdoğan Nederland in 2017 fascistisch en nazistisch. Nederland trok toentertijd zelfs zijn ambassadeur terug. "Er was toen een slechte relatie, maar die is nu hersteld", verzekert de diplomatiedeskundige.

Wat wil Erdoğan?

Volgens Van de Roer laat de Turkse president doorschemeren akkoord te gaan met de benoeming van Rutte als nieuwe leider van het bondgenootschap. Daar staat wel wat tegenover. "Hij wil eigenlijk een voortzetting van het beleid van Stoltenberg. Daar wil hij even een gesprek over met Rutte", zegt Van de Roer.

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Wat houdt dat precies in? "Erdoğan heeft veel aandacht voor terrorisme, door de PKK. Hij wil ook dat Turkije betrokken blijft bij het Europees buitenlandsbeleid en dat zijn land niet uitgezonderd wordt. Want Turkije is geen lid van de EU."

Van de Roer spreekt over een "uitgekiende strategie om de poppetjes één voor één te laten omvallen". Zo staat de teller van NAVO-lidstaten die Rutte steunen inmiddels op 28, weet de diplomatiedeskundige. "Als Erdoğan aan boord komt, ziet het er nog gunstiger uit voor Rutte. Want dan is er nog één andere kandidaat die in de boom zit, de Roemeen Klaus Johannis."

Wie moet Rutte nog meer overhalen?

Hongarije, Slowakije en Roemenië zijn naast Turkije de laatste landen die Rutte voor zich moet zien te winnen. Te beginnen in Hongarije, waar Viktor Orbán de baas is. "Voor hem geldt ook: wat gaat Johannis doen?", zegt Van de Roer.

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.

Johannis is de enige persoon naast Rutte die zich officieel kandidaat heeft gesteld, maar geniet weinig steun. De VS heeft de Roemeen zelfs proberen te overtuigen de kandidatuur op te geven, maar is daar vooralsnog niet in geslaagd. Sterker nog, Johannis wil in Washington een gesprek hierover voeren met Biden. "Daar heeft Biden geen trek in. Het kan zijn dat ze zeggen: je kan naar Biden toe, maar dan moet je je kandidatuur intrekken. Dat spel is nu gaande."

Als Johannis wegvalt, heeft Orbán geen andere keus. "Tussen Nederland en Hongarije zitten er wat krampjes. Rutte heeft zich namelijk een paar keer hard uitgelaten over Orbán. Ik sluit niet uit dat Rutte alsnog naar Orbán gaat als het nodig is", aldus Van de Roer.

Kamikaze-act

Van alle NAVO-lidstaten die nog geen steun hebben betuigd voor Rutte, is Slowakije de makkelijkste om over te halen, zegt Van de Roer. "Premier Robert Fico heeft niks tegen Rutte, of Johannis. Hij zegt: ik volg wel." Al heeft Fico dat nog niet daadwerkelijk gedaan. "Hij zal niet dwarsliggen als Rutte het wordt."

Dan blijft alleen Roemenië over, het land waar de concurrent van Rutte vandaan komt. Van de Roer: "Het is een raadsel hoe die man met een soort kamikaze-act probeert deze kandidatuur binnen te slepen. Het is volslagen kansloos. Hij wil kennelijk een andere baan."

De hordes lijken dus goed te nemen te zijn, maar wanneer mag Rutte zichzelf dan de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO noemen? "De regisseurs hopen dat het in de loop van mei rondkomt."