Formerende partijen spreken vooral één op één met informateurs: ‘Het vertrouwen is broos’

De formatie schiet niet op en ondertussen vallen de formerende partijen elkaar aan. Het is nog maar de vraag of informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol hun deadline gaan halen. "Het vertrouwen is broos", zegt politiek verslaggever van WNL Tessa van Viegen in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De informateurs komen half mei met hun verslag. Dan moet er een akkoord op hoofdlijnen op tafel liggen. Het duo geeft aan dat het een race tegen de klok wordt. Dat heeft ermee te maken dat de formerende partijen elkaar steeds vaker persoonlijk aanvallen.

'Niet bang op elkaar in te gaan'

Het debat over de publieke omroep gisteren waar PVV en NSC lijnrecht tegenover elkaar stonden, is daar een goed voorbeeld van. PVV'er Martine van der Velde noemde de NPO "een nutteloos ding". Nicolien van Vroonhoven (NSC) kon haar oren niet geloven. "Zei u echt dat de NPO een nutteloos ding is?", vroeg zij aan Van der Velde.

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

"Dit soort confrontaties in debatten zien wij steeds vaker", zegt Van Viegen. "Het laat zien dat ze niet bang zijn om op elkaar in te gaan. Ze laten elkaar heel, maar willen duidelijk maken dat ze het niet met elkaar eens zijn."

'Het vertrouwen is broos'

Het tekent volgens Van Viegen ook hoe het er aan de formatietafel aan toegaat. Daar spreken de partijleiders vooral één op één met de informateurs. "Dat is niet gebruikelijk", zegt Van Viegen.

Wat wel gebruikelijk is in deze fase, is dat de onderhandelaars samen de overeenkomsten en verschillen bespreken om vervolgens de vraag te beantwoorden: 'hoe komen wij hieruit?' Dat gebeurt nu niet. Er wordt alleen via de informateurs onderhandeld. "Het vertrouwen is niet groot genoeg om met elkaar te kijken om eruit te komen. Het vertrouwen is broos."

Financiën

Een heikel punt waar de partijen over blijven discussiëren is financiën. "Aan de ene kant heb je de BBB en PVV, die plannen in hun verkiezingsprogramma's hebben staan die best veel geld kosten. Aan de andere kant heb je de VVD, die altijd heel strak op de financiën zit. Die partij wil dat er strakke financiële kaders zijn."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.

BBB en PVV stellen op hun beurt dat het geld er wel is, maar dat het al is gereserveerd. Dat is bijvoorbeeld het geval bij Defensie. "Er zijn andere partijen die dan zeggen: als we het niet kunnen uitgeven, dan kunnen we het ergens anders aan besteden. Daar staan niet alle partijen om te springen."

De gesprekken aan de formatietafel lopen niet op rolletjes en de tijd begint te dringen. "De discussie gaat over de financiële kaders en niet eens op detailniveau hoe het met migratie moet of waar het geld precies naartoe gaat. Daar zijn wij nog niet eens aangekomen", aldus Van Viegen. Met andere woorden: er is op hoofdlijnen nog nergens een knoop op doorgehakt.