Moet de kinderopvangtoeslag helemaal verdwijnen? ‘Het is nu erg complex’

De kinderopvangtoeslag zorgde voor een van de grootste politieke schandalen in de geschiedenis en bezorgt menig ouder nog altijd slapeloze nachten. Demissionair minister voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid Karien van Gennip (CDA) werkt aan een nieuwe vorm om de kinderopvangtoeslag te regelen. Volgens econoom Jasper van Dijk is het beter als ouders rechtstreeks de kinderopvang betalen, vertelt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Econoom Van Dijk legt uit dat de hoogte van de kinderopvangtoeslag zo complex is, omdat het van veel verschillende factoren afhangt. "Het hangt af van hoeveel jij en je partner verdienen, hoeveel kinderen je hebt, hoe vaak die naar de opvang gaan en of je werkt. Al die factoren maken het best ingewikkeld om in te schatten of je recht hebt om het aan te vragen."

"Daarbij is het ook nog zo dat jij als ouder verantwoordelijk bent", benadrukt Van Dijk. "De bal ligt bij jou om die aanvraag goed te doen en om alle informatie te hebben. Dan wordt gecontroleerd bij de opvang hoeveel uren je kind er is geweest, maar jij bent daar verantwoordelijk voor. Dat geeft risico's."

Dit resulteerde in sommige gevallen uiteindelijk in de beruchte Toeslagenaffaire. Een verkeerd getal kan desastreuze gevolgen hebben.

Arbeidseis moet weg

In de kinderopvangtoeslag gaan miljarden euro's om. "Als je dat onafhankelijk wilt maken van bijvoorbeeld inkomen, moet er geld bij. De vraag is of dat geld goed besteed is. Aan wie ga je dat geld dan geven? Daar is veel discussie over", vertelt de econoom.

Volgens Van Dijk zou het enorm helpen "als je rechtstreeks de kinderopvang betaalt". Om dat voor elkaar te krijgen moet de regelgeving eerst minder complex worden, bijvoorbeeld door het afschaffen van de arbeidseis. "Dat houdt in dat je alleen gebruik kunt maken van goedkope kinderopvang of die toeslag als beide ouders werken."

Die arbeidseis heeft twee grote nadelen, vertelt Van Dijk. "Ten eerste is het zo dat de kinderen die het meeste baat hebben bij de kinderopvang, kinderen zijn die meestal één ouder hebben die niet werkt. Dat zijn vaak mensen met een lagere sociaaleconomische status. Die kinderen wil je juist in de kinderopvang hebben. Ook voor die kinderen zelf. Dat is goed voor hun ontwikkeling en vaak gaan ze eerder naar een hogere opleiding toe."

"Het andere is: de arbeidseis is het alles-of-niets-criterium", vervolgt de econoom. "Dat betekent dat als blijkt dat je er niet aan voldoet, je alles moet terugbetalen. Dat zijn de heftigste regels om te hebben en daar moet je van af."

Moeten vermogende gezinnen ook goedkope kinderopvang krijgen?

Van Dijk ziet dat Van Gennip goede stappen zet. "Ze willen die aanspraak op de kinderopvangtoeslag verruimen. Dat betekent in ieder geval dat de mensen iets meer toeslag krijgen en dat de groep mensen die de hogere toeslag krijgt groter wordt. Ik denk dat dat een goede stap is, want dat voorkomt een deel van die terugvorderingen."

De econoom twijfelt daarentegen of ook de allerhoogste inkomens goedkope kinderopvang moeten krijgen. "De vraag is hoeveel die mensen daardoor extra gaan werken. Is dat geld dan goed besteed? Kunnen we dat geld dan niet beter inrichten op andere manieren om mensen meer aan het werk te krijgen of om kwetsbare kinderen te helpen?"