Op grote schaal oneigenlijk medicijngebruik in Nederland, veel patiënten de dupe: ‘Maakt me heel boos’
Oneigenlijk medicijngebruik komt in Nederland op grote schaal voor. Allerlei soorten medicatie, waaronder slaappillen, kalmeringsmiddelen en afslankmiddelen, heb je zonder recept van de huisarts binnen een handomdraai in huis. Ook het middel Ozempic, een diabetesmedicijn, is de dupe van deze non-regulatie. Veel mensen gebruiken het middel om af te vallen, terwijl de tekorten voor diabetespatiënten oplopen.
"Het is niet de bedoeling dat je het medicijn gebruikt om af te vallen", waarschuwt Ruud Coolen van Brakel, directeur van het instituut voor Verantwoord Medicijngebruik, in Stand van Nederland: Generatie Next. Het probleem is niet zomaar op te lossen, onderstreept hij. "Dat kan eigenlijk alleen maar door Ozempic niet te gebruiken om af te vallen. Wacht even tot de middelen die zijn geregistreerd om af te vallen ook op de markt zijn." Hij beaamt dat het middel effectief is om overgewicht kwijt te raken en zegt dat er wel een vorm komt voor mensen die willen afvallen, maar dat dat nog even duurt.
Kortom, veel geneesmiddelen worden gebruikt door mensen die niet zijn voorgeschreven door een arts. Ook social media speelt daarbij een rol. Het 'wondermiddel' Ozempic wordt door heel wat beroemdheden online aangeprezen. Het diabetesmedicijn werd in razend tempo populair door onder meer TikTok, terwijl misbruik van het medicijn niet zonder gevaar is. Ontsteking van de alvleesklier, galblaas en mogelijk heftige uitdroging zijn een paar voorbeelden van bijwerkingen.
Wachtlijst
Door de populariteit van het middel zitten diabetespatiënten in de rats: er is een nijpend tekort. Monique Faber-Hulst heeft zelf diabetes type 2 en staat al maanden op de wachtlijst voor dit medicijn. Ze spreekt haar afschuw uit dat mensen die een paar kilo willen afvallen van het medicijn gebruikmaken. "Het maakt me heel boos. Er zijn genoeg andere mogelijkheden om af te vallen."
Onlangs kreeg ze te horen dat de levertijd van Ozempic nog veel langer op zich laat wachten. Daarom slikt ze op dit moment een alternatief, wat ook nadelen heeft. "Ik moet maagbeschermers erbij nemen, dus ik slik extra medicijnen omdat ik moet wachten op Ozempic." Zodra ze Ozempic in huis heeft, vallen drie tabletten per dag weg. "Ik wacht al sinds november. Ik vind het lang genoeg duren."
Faber-Hulst benadrukt dat ze zelf niet heeft overwogen om het middel zelf online te kopen, zonder tussenkomst van haar behandeld arts. "Ik moet het dan zelf gaan betalen, nu krijg ik het vergoed. De spuiten zijn rond de 100/120 euro per stuk. In deze dure tijd zie ik dat niet zitten." Ze is bang dat het misgaat als ze het heft in eigen hand neemt.
600.000 Nederlanders verslaafd
Ook slaap- en kalmeringsmiddelen en erectie- en concentratiepillen liggen veelvuldig zonder recept op het nachtkastje. Zo'n 600.000 Nederlanders zijn verslaafd aan slaap- en kalmeringsmiddelen. Uit een peiling van Stand van Nederland: Generatie Next blijkt dat bijna 30 procent slaap- of kalmeringsmiddelen zonder recept heeft gebruikt. 30 procent overweegt dat eens te doen.
Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier nu aan!
Coolen van Brakel waarschuwt voor de mogelijke gevolgen van oneigenlijk medicijngebruik. "Buiten de gevolgen voor jezelf kun je ook tegen andere dingen aanlopen die mensen zich niet realiseren. Als je deze middelen gebruikt en je bent eraan gewend, dan denk je bijvoorbeeld dat je wel kunt autorijden. Dan ben je al op het randje bezig. Als je één glas alcohol drinkt en je wordt aangehouden, ben je meteen je rijbewijs kwijt. Gecombineerd gebruik is namelijk strafbaar."
Hij ziet dat mensen steeds makkelijker worden in het zelfstandig gebruik van geneesmiddelen. "Ze zijn zelf doktertje aan het spelen. Ik heb daar niet hele optimistische verwachtingen over." Coolen van Brakel onderstreept dat het noodzakelijk is dat mensen beter worden geïnformeerd over de risico's. "Je werkt mee met een crimineel circuit. Je moet jezelf de vraag stellen of je dat wel moet willen."
Oneigenlijk medicijngebruik is in Nederland aan de orde van de dag. Honderdduizenden mensen zijn verslaafd aan slaap- en kalmeringsmiddelen en online platformen zorgen ervoor dat bepaalde medicijnen populairder zijn dan ooit. Ook als ze voor een ander doel worden geproduceerd, waardoor patiënten de dupe zijn. Stand van Nederland: Generatie Next onderzoekt hoe eenvoudig het is om aan deze medicijnen te komen en spreekt ex-verslaafden over de mogelijk heftige gevolgen van dit grootschalige fenomeen. Kijk de aflevering nu terug op NPO Start.