Scheurtjes in relatie tussen Israël en VS: ‘Het geduld in Washington begint op te raken’

De spanningen tussen Israël en de Verenigde Staten, van oudsher trouwe bondgenoten, lopen op. Israël is woedend over de oproep van de VN-Veiligheidsraad tot een bestand in de Gazastrook en heeft een overleg met Washington op het laatste moment geannuleerd. Maar, zegt geopolitiek duider Han ten Broeke: "Amerika zal nooit de deken van veiligheid wegtrekken."

Het afgeblazen beraad komt voort uit de Amerikaanse onvrede over een gepland Israëlisch offensief in de stad Rafah in Gaza, waar zich honderdduizenden vluchtelingen bevinden. Israël reageert zich nu af op de Verenigde Staten, omdat de Amerikanen geen veto gebruikten om de oproep in de raad tegen te houden. De VS onthield zich bij de stemming over de resolutie.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verwijt de regering-Biden terug te krabbelen na eerdere steun. De houding van de VS zou schadelijk zijn voor de strijd van Israël tegen Hamas en de poging gijzelaars vrij te krijgen. Het geeft Hamas de hoop dat door internationale druk een staakt-het-vuren mogelijk is zonder "de vrijlating van onze ontvoerden", aldus Netanyahu.

Het geduld in Washington begint op te raken, ziet Ten Broeke, directeur Politieke Zaken van denktank HCSS. "De Amerikanen zeggen: Meneer Netanyahu, we hebben u keer op keer gevraagd: ga Rafah niet binnen, want dat leidt tot een humanitaire catastrofe." Israël geeft geen gehoor aan de oproep uit Washington. "Het oorlogskabinet onder leiding van Netanyahu zegt: we willen onze klus afmaken."

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

"Dat betekent dat ze het laatste deel van het Hamas-leiderschap willen uitschakelen", zegt Ten Broeke in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Zij zitten in Rafah, zeggen de Israëliërs." In Washington wordt de noodzaak van de actie minder gevoeld. Dat de VS zich onthield bij de VN-stemming is "bijzonder", zegt Ten Broeke, die benadrukt dat Israël "volledig afhankelijk" is van zijn bondgenoot.

'Israël is krediet snel aan het verspelen'

De spanningen tussen Netanyahu en president Joe Biden lopen op, concludeert de geopolitiek duider. Netanyahu spreekt op dit moment alleen nog met Republikeinse senatoren en niet met de Democraten. "Daarmee gooit hij olie op het vuur voor Biden in aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Maar het wordt lastig voor Netanyahu, want uiteindelijk kan Israël niet zonder Amerikaanse steun."

Om het voor hem nog wat ingewikkelder te maken, moet Netanyahu ook zijn eigen bevolking tevreden houden. "De Israëlische publieke opinie eist van deze regering dat ze de klus afmaken en Rafah ingaan. Daar is brede steun voor. Maar de internationale gemeenschap zegt: We kunnen niet langer wegkijken, ons geduld met Israël is op."

Israël hoeft niet te vrezen dat de VS het land aan zijn lot overlaat. "De Verenigde Staten zal nooit de deken van veiligheid helemaal wegtrekken. Dat kunnen ze nooit doen, dat wordt ook in Amerika niet gepruimd", zegt Ten Broeke. Het Witte Huis zegt bovendien dat de onthouding bij de jongste stemming geen verschuiving van beleid is. "Maar het is wel duidelijk dat Israël zijn krediet snel aan het verspelen is."

'Resolutie heeft bang gebroken'

Nadat Washington geen veto heeft ingezet tijdens de stemming, is een mogelijke volgende stap dat de Amerikanen de wapenleveranties voor Israël beperken, denkt Ten Broeke. "Mogelijk zeggen ze: Nu gaan we een aantal wapens niet meer leveren en dan kunnen jullie die acties niet eindeloos blijven voortzetten."

Goedemorgen Nederland terugkijken? Dat kan hier op NPO Start.

Hij waarschuwt Netanyahu dat steun uit het Westen steeds verder onder druk komt te staan. "Er is een Westerse coalitie die heel goed begrijpt wat Israël aan het doen is, maar grote twijfels heeft of je Hamas ook daadwerkelijk kan verslaan. Voor Israël wordt het heel moeilijk als die coalitie uiteen valt en deze resolutie heeft de ban gebroken."

Offensief

Ondanks de internationale druk denkt Ten Broeke dat een offensief van Israël in Rafah, een stad in het zuiden van Gaza, op handen is. "Zondagavond zei Netanyahu: We gaan sowieso naar binnen, dit moeten we doen." Mogelijk wordt het offensief wel "minder massaal" dan eerder werd gedacht. "Misschien dat ze het alleen met special forces doen."

Ten Broeke verwacht overigens op korte termijn geen staakt-het-vuren. "Hamas heeft dat al afgewezen."