Geert Wilders geeft Torentje op: ‘Maar PVV-stemmers zijn niet teleurgesteld’

Geert Wilders geeft zijn positie in het Torentje op. De PVV-leider die de verkiezingen met 37 zetels won liet woensdag via X weten geen premier te worden, maar in de Tweede Kamer te blijven. Ook de leiders van VVD, NSC en BBB blijven in de kamer. De beslissing van Wilders komt niet als een verrassing, zegt politiek commentator bij het AD Hans van Soest.

''Terugkijkend op de verkiezingsavond zag je het al een beetje aankomen. VVD-leider Dilan Yeşilgöz had vlak voor de verkiezingen laten weten geen plaats te nemen in een kabinet onder Wilders. Hij heeft na zijn overwinning het Torentje niet geclaimd. Misschien hield hij er al rekening mee dat hij dat moest opgeven om andere partijen zover te krijgen'', vertelt Van Soest in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

'Achterban wil vooral actie op migratie'

Veel PVV-stemmers zien Wilders als de gedromde minister president, maar de teleurstelling zal niet enorm zijn, denkt de politiek commentator. ''Ik denk dat de achterban vooral wil dat zijn agenda wordt uitgevoerd. Voor veel PVV-stemmers is dat minder migratie. Ik denk dat hij deze agenda makkelijker kan uitvoeren door deze stap te nemen en dat niet veel stemmers daarover zullen klagen.''

Daarbij is de voorman onmisbaar binnen de PVV. ''Wilders is de PVV. Hij is het enige lid van de partij. Kamerleden die iets zeggen wat hem niet bevalt, moeten daar later op terugkomen. Dat heb ik meermaals gezien.''

Wilders waarschuwt

Toch sluit Wilders het premierschap in de toekomst niet uit. Integendeel. Hij twitterde woensdag: 'En vergeet niet: ik zal nog premier van Nederland worden. Met steun van nog meer Nederlanders. Is het niet morgen dan overmorgen. Want de stem van miljoenen Nederlanders zal worden gehoord!'.

Tekst loopt door onder de X.

''Dit moet je zien als waarschuwing naar de drie andere onderhandelende partijen'', zegt Van Soest. ''Kijk, hij heeft nu water bij de wijn gedaan en ook wat standpunten in de ijskast gezet, maar hij waarschuwt: ga niet overvragen, want bij nieuwe verkiezingen word ik nog groter en dan word ik wél premier.''

Beknopt regeerprogramma

Informateur Kim Putters presenteert zijn eindverslag aan de Kamer. Belangrijke conclusies daarvan zijn al uitgelekt. Hij zal adviseren in een volgende fase te kijken naar een extraparlementair kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB.

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

Bij een extraparlementair kabinet is de afstand tussen kabinet en Kamer groter. Vooral de NSC pleit voor deze variant. Er zal een beknopt regeerprogramma komen. De bedoeling is wel dat alle vier partijen ministers kunnen aandragen.

''Ik heb nog geen formatie meegemaakt waarin partijen niet zeiden een kort regeerprogramma te willen. Dat lukt zelden'', reageert de politiek commentator. ''Er moeten best ingewikkelde afspraken gemaakt worden. Het belangrijkste onderwerp is altijd geld. Plannen kosten geld. Dat moet ergens vandaan komen en ergens naartoe. En daar denken alle partijen anders over. Maak je die afspraken niet van te voren, dan komt er niets van die plannen terecht.''

Eindverslag in de middag

Putters bereikte deze week een doorbraak in de onderhandelingen. Dat gebeurde tijdens een bijeenkomst maandag en dinsdag met Geert Wilders, Dilan Yeşilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) op landgoed De Zwaluwenberg bij Hilversum.

Donderdagochtend komen de vier partijleiders nog een keer langs bij Putters. Daarna biedt de informateur aan het eind van de middag zijn eindverslag aan de Tweede Kamer aan. Volgende week woensdag debatteert de Kamer dan over het verslag.

Het zullen nog lastige onderhandelingen worden over de vorming van een kabinet, want de partijen hebben grote meningsverschillen over zaken als financiën, klimaat, EU en Oekraïne. Dat werd woensdagavond nog weer eens duidelijk toen bij een fel debat over aanschaf van nieuwe onderzeeboten PVV en BBB tegenover VVD en NSC stonden.