Worden wij wel of niet afgeluisterd via onze telefoon?
Je bent lekker met wat vrienden in de kroeg aan het praten over wie de mooiste televisie heeft. Terwijl je even een plaspauze ingelast, scroll je op je telefoon en word je plots platgegooid met advertenties over de nieuwste en beste tv's. Bijzonder, want je wierp het gesprek over televisies pas net op. Je hebt niet eerder op je telefoon gezocht naar een tv en toch krijg je de ene na de andere advertentie voorgeschoteld. Hoe kan dat?
Er lijkt maar één mogelijkheid: er wordt meegeluisterd door de microfoon van je smartphone. Die heeft zonder dat jij het wist het gesprek opgenomen en omgetoverd tot tekst, om deze vervolgens - vaak tegen betaling - door te sturen naar een advertentienetwerk. Resultaat? Jij kan op je telefoon niet meer om advertenties over televisies heen.
Althans, dat is de theorie. In werkelijkheid zit dat anders, toch? Techmagnaten ontkennen afluisterpraktijken via de microfoons in hun telefoons. Sterker nog, in een rechtszaak wegens privacyschending door Meta-baas Mark Zuckerburg, ontkende hij dat dit soort praktijken plaatsvonden. Dat deed hij onder ede en wie in de Verenigde Staten onder ede liegt pleegt meineed. Daar staat een celstraf van vijf jaar op.
Tracking, voorspelbaarheid, het Baader-Meinhof-fenomeen
Het lijkt sterk dat bedrijven zich aan dit soort afluisterpraktijken schuldig maken. Maar als dat zo is, zo iemand dat dan niet boven water hebben gekregen. Dus, wat is het dan wel? Het AD somt een aantal mogelijkheden op.
Tegenwoordig ligt ons huis vol met apparatuur die verbinding maakt met internet. Je laptop, tablet, gameconsole en televisie. Dit gebeurt allemaal vanaf hetzelfde IP-adres en op basis daarvan wordt er een profiel van je gemaakt. Het kan zelfs zo zijn dat deze apparaten met elkaar communiceren. Zocht je partner of kind, bijvoorbeeld op een tablet, wel naar televisies? Dan krijg jij die reclames waarschijnlijk te zien op je smartphone. Alleen maar omdat je op hetzelfde Wifi-netwerk zit.
Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!
Adverteerders gaan sluw te werk en ze spelen graag in op voorspelbaarheid. Daarnaast weten adverteerders vaak meer over jou dan je denkt; je leeftijd, geslacht, brede interesses. Ze spelen ook vaak in op algehele trends. Neem het voorbeeld van de tv. In de zomer is het EK voetbal. Vaak een moment waarop veel mensen overwegen een nieuwe televisie aan te schaffen. Adverteerders weten dit en gooien je tijdlijn op social media vol met advertenties over televisies. Toevallig, net zo rond het moment dat jij over televisies praat in de kroeg? Het is eerder het voorspellen van trends en daar gebruik van maken.
Met het Baader-Meinhof-fenomeen houdt je brein je als het ware voor de gek. Stel voor, je partner is net zwanger en ineens zie je overal om je heen mensen met kinderwagens lopen of rondfietsen met bakfietsen gevuld met kroost. Zijn zij er opeens meer? Of let je brein er nu meer op, omdat je zelf binnenkort in die situatie zit? Dat laatste is het geval en zo gaat het ook met online reclames. Je krijgt er honderden per dag te zien, vaak zonder dat je het echt doorhebt. Opeens een paar televisiereclames zien valt dan eerder op, omdat je er net over hebt gesproken.
'Niet vaak behoefte aan een olifant'
In de studio van Goedemorgen Nederland worden de theorieën besproken. Boerin Annemarie Koekoek heeft zo haar twijfels. "Ik had het laatst met mijn vriend over olifanten. Ik doe mijn Instagram open en het eerste wat ik zie is een filmpje van een olifant. Dus ik ben heel benieuwd hoe dit in deze theorie past, want ik heb toch niet vaak behoefte aan een olifant."
Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.
Tweede Kamerlid GroenLinks-PvdA Habtamu de Hoop bekijkt het door een politieke bril. "Je hebt toch wel het idee dat af en toe meer gegevens van je bekend zijn dan je zou willen. Je moet hier sowieso kijken naar de privacy, bijvoorbeeld van telefoongebruikers. Het is heel goed om daar scherp op te zijn, want ik maak mij daar wel eens zorgen over."