Krijgt Rutte concurrentie uit Roemenië voor NAVO-scepter? ‘Zelfs Orbán schijnt hem niet te pruimen’

Na twee jaar oorlog in Oekraïne, staan de verhoudingen op het wereldtoneel op scherp. De nieuwe NAVO-chef wacht een behoorlijk takenpakket. Wordt dat premier Mark Rutte of gaat alsnog iemand anders met de scepter aan de haal? "Rond de twintig landen van de 31 zijn al aan boord voor Rutte en dat is wat telt", vertelt diplomatiedeskundige Robert van de Roer in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Mocht Rutte de nieuwe NAVO-baas worden, dan is dat goed nieuws voor Oekraïne, zegt Van de Roer. "Rutte is een oliemannetje in Europa gebleken. Een voorhoedespeler als het gaat om steun aan Oekraïne. Een harde operator."

Roemeense concurrent

Inmiddels geniet Rutte veel steun binnen de NAVO. "Gisteren werd zijn naam voor het eerst openlijk genoemd door de Amerikanen. Daarna volgden de Britten, Fransen en Duitsers."

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Plots kwam daar opeens een Roemeens konijn uit de hoge hoed: president Klaus Johannis. Hij wil mogelijk ook een gooi doen naar de baan. "Of die kans maakt is zeer de vraag", reageert de diplomatiedeskundige. "Een deel van Oost-Europa zegt dat er een geografische balans moet zijn. De West-Europeanen zeggen: wij gaan een Balt geen secretaris-generaal van de NAVO maken, want jullie zijn veel te triggerhappy onder druk van Poetin."

Dat Johannis mee gaat dingen om secretaris-generaal van de NAVO te worden, kan volgens Van de Roer in potentie vertraging opleveren. "Rond de twintig van de 31 landen zijn al aan boord voor Rutte en dat is wat telt." Daarnaast "schijnt zelfs Orbán Johannis niet te pruimen", stelt Van de Roer.

Dubbele agenda

Mogelijk houdt de Roemeense president er een dubbele agenda op na. "Hij probeert op twee paarden te wedden. Als hij dit niet binnenhaalt, kan hij in de Europese Raad Charles Michel opvolgen." Dat is mogelijk het plan van Johannis, maar of dat ook lukt? "In diplomatieke kringen wordt dit uitgelegd als een kamikazeactie."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.

Van de Roer sluit niet uit dat dit nog tot discussie gaat leiden. "Dan is het de vraag of de Amerikanen hun poot stijf houden, in combinatie met Berlijn, Londen en Parijs, en zeggen: 'Wij willen Rutte'."

Spanningen wereldtoneel

Nu de oorlog in Oekraïne al twee jaar duurt, is "blokvorming" zichtbaar, vertelt Van de Roer. "China gedoogd Poetin en andere landen sluiten aan. Indonesië, India, Mexico, Brazilië. Tegelijkertijd wordt Europa assertiever. Niet meteen slagvaardiger, maar wel assertiever."

Volgens Van de Roer toont Europa aanpassingsvermogen. "Er was angst voor een nucleaire escalatie en aan de andere kant angst om Oekraïne te verspelen, of dat Poetin nog een ander land binnenvalt. Daartussen moddert Europa af en toe met wapens, meer geld en sancties, maar het gebeurt wel. Er is onlangs 50 miljard euro uitgetrokken om de Oekraïense overheid te steunen komende jaren."