Eerste Chinatown van Europa in Rotterdam, maar Chinezen werden niet bepaald hartelijk ontvangen

Rijkdom, kracht en voorspoed. Vandaag begint het jaar van de draak: het is Chinees Nieuwjaar. Twee weken lang wordt er groot feest gevierd in China. Maar ook in Nederland en vooral in Rotterdam. Deze stad kent een grote Chinese gemeenschap. Katendrecht was zelfs de eerste Chinatown van Europa. Toch werden de eerste Chinezen in Nederland alles behalve hartelijk ontvangen. Auteur David Zee (1962 ), wiens opa als één van de Chinese zeemannen in Katendrecht arriveerde, weet daar alles van.

Hij vertelt in het NPO Radio1-programma In de Kantine: ”Mijn opa werd verliefd op een Nederlands meisje. Ze wilden trouwen, maar de Nederlandse staat was daar op tegen. Ze waren niet gediend van rassenmenging. Ik heb weinig kunnen terugvinden over andere huwelijken, maar juist over Chinezen deden ze lastig. Toen mijn oma en opa uiteindelijk trouwden, werd het Nederlands staatsburgerschap van mijn oma afgenomen.  Ze kreeg de nationaliteit van haar man. Al hun kinderen werden automatisch Chinees”.

Kinderbijslag

De geschiedenis herhaalde zich in 1947, toen de ouders van Zee in het huwelijk traden. ”Ook het staatsburgerschap van mijn moeder werd afgenomen. Ik ben als Chinees geboren. We hadden geen recht op kinderbijslag. Wij waren buitenlanders.”

Pas in 1975 kon men Nederlandse nationaliteit terugkopen. ”Dat kostte mijn moeder 3500 gulden. Ik kan me de eerste cheque van de kinderbijslag nog herinneren. Die was 650 gulden. Toen konden we op vakantie.”

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

‘Ze klaagden nooit’

De auteur noemt meer oneerlijke voorbeelden. Zo mochten Chinezen lange tijd geen bedrijf beginnen in Nederland. Toen er in de jaren 60 massaal arbeidsmigranten naar Nederland werden gehaald, waren Chinezen niet welkom. ”Ik heb nooit kunnen uitvinden waarom. De eerste Chinezen kwamen vanaf 1911 naar Nederland om in de haven te werken. In dat jaar kondigden de zeeliedenbond een staking aan. Dat vonden de rederijen geen goed idee. Nederland was al actief in Azië. Daar werkten ze al met Chinezen, die waren goedkoop en klaagden nooit. Ze zijn toen stiekem binnengebracht. Die hebben de staking gebroken.”

Spook

Zee is kwart Chinees. Hij hoorde nooit ergens helemaal bij. ”Op de lagere school hoorde ik voor de Nederlandse mensen bij de Chinese gemeenschap, dus ik werd voor pinda en spleetoog uitgescholden, maar de Chinezen vonden dat ik een Nederlanders was. Ze maakten me in het Chinees uit voor spook.”

Hij is niet bij de pakken neer gaan zitten. Naar eigen zeggen komt dat door de Chinese mentaliteit. ”Mijn ouders zeiden altijd: trek het je niet aan. Lekker je werk doen.”

Zee is schrijver van het boek Chinese Kees, mijn vader, mijn opa, mijn familie in Chintatown-Katendrecht.

Lees ook:

Volksrepubliek China 70 jaar: ‘Ze hebben Nederland en Europa steeds meer nodig’

Door: Michiel van Renselaar