Trekken de formerende partijen de portemonnee? Financiën nog een groot obstakel

Nog tien dagen en dan moet informateur Ronald Plasterk duidelijk maken aan de Tweede Kamer of er een rechts kabinet met PVV, NSC, VVD en BBB. De formerende partijen houden vooralsnog de kaarten tegen de borst, maar de sfeer is niet echt gezellig aan de formatietafel, zegt parlementair verslaggever van WNL Tessa van Viegen. "Een alternatief is er niet echt."

Plasterk heeft goede moed en denkt zijn deadline te halen, maar Van Viegen heeft zo haar twijfels. "Wat we horen is dat de sfeer binnen niet optimaal is en dat het een moeilijk gesprek is. Er zijn heel veel punten waar de partijen ver uit elkaar liggen", vertelt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Een van de belangrijkste struikelblokken tijdens deze formatie is het onderwerp financiën. Van Viegen zag dit al aankomen. "Hoewel de PVV vrij rechts is, zijn zij economisch heel links. De VVD is economisch een stuk rechtser."

Daarnaast hebben drie van de vier partijen hun verkiezingsprogramma niet laten doorrekenen. "Dat doe je normaal gesproken richting de verkiezingen en dan weet je ook hoeveel die plannen gaan kosten en wat het oplevert. Dat is dus niet gebeurd. En dan merk je hoe lastig het is om te zien hoeveel die plannen nou gaan kosten."

Zo wil de PVV bijvoorbeeld het eigen risico afschaffen. "Maar dat heeft een behoorlijk prijskaartje. Dat kost zes miljard euro en moet je ergens vandaan halen. VVD en NSC willen niet dat het begrotingstekort te ver oploopt", aldus Van Viegen.

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

17 miljard bezuinigen

Onlangs schoof de president van De Nederlandsche Bank Klaas Knot aan bij de formatietafel. Zijn advies is om 17 miljard euro te bezuinigen. Een flinke domper voor de partijen, denkt Van Viegen. "De afgelopen kabinetten hebben we inderdaad gezien: het geld klotst tegen de plinten en alle problemen werden geprobeerd te worden afgekocht. Nu is dat geld er niet meer, dus moet je kijken hoe we het dan allemaal gaan oplossen. Dat is echt nog een puzzel."

Van een gedroomd huwelijk was sowieso al geen sprake, vertelt de politiek verslaggever. "Het is eerder geforceerd." De partijen gaven tijdens de verkiezingen al aan niet warm te lopen voor een samenwerking in deze huidige vorm. "Met dit soort dingen zie je dat het ook inhoudelijk lastig is om te kijken of die partijen het allemaal eens kunnen worden over heel belangrijke thema's, zoals de financiën."

Formerende partijen sparen elkaar

Toch merkt Van Viegen op dat de formerende partijen elkaar in debatten lijken te sparen. "Dus dat biedt vooralsnog hoop." Ook stemmen de formerende partijen tegen grote uitgaven als de Kamer daartoe verzoekt. "Dat is ook wel verstandig, want als je dat nu al doet, dan wordt dat vervolgens weer een probleem aan die formatietafel en dan blijft het heen en weer pingpongen."

Hoe dan ook wordt het de komende dagen erg spannend. "Er werd van de week aan de partijleiders gevraagd of ze bij de puntjes op de i zijn. Toen zei Omtzigt: daar zijn we nog niet. En Wilders zei: dan zijn er nog wel heel veel i's als dat het geval zou zijn", vertelt Van Viegen. "Een alternatief is er ook niet echt, dus ik krijg een beetje het gevoel: ze moeten wel."