COA moet zich houden aan maximumaantal asielzoekers in Ter Apel

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) mag het maximumaantal van 2000 asielzoekers in Ter Apel niet meer overschrijden. Dit oordeelde de rechter van de rechtbank in Groningen dinsdag in het kort geding dat de gemeente Westerwolde had aangespannen tegen het COA.

Het COA heeft vier weken de tijd om aan de eis te voldoen, oordeelde de rechter. De rechtbank legt het COA een dwangsom op van 15.000 euro voor elke dag dat er te veel asielzoekers in Ter Apel worden opgevangen, met een maximum van 1,5 miljoen euro.

Kort geding

De gemeente had in het kort geding geëist dat het COA zich houdt aan de afspraken. Regelmatig zitten er meer dan 2100 mensen en volgens de gemeente waren er het in de afgelopen tijd soms ongeveer 2500. Dat leidt tot overlast in Ter Apel en andere dorpen in de omgeving. Het COA voerde aan dat dit komt door een kleine groep mensen, en dat er geen rechtstreeks verband is met het aantal asielzoekers.

De rechter is het met Westerwolde eens dat het COA meer opvanglocaties elders zal moeten regelen, om ervoor te zorgen dat de druk op Ter Apel vermindert. "De problemen in de opvang van asielzoekers zijn het gevolg van het feit dat de Staat de voorzieningen structureel heeft afgebouwd. De bijna continue crisis is een crisis die het Rijk zelf heeft gecreëerd en zelf in stand houdt."

Om asielzoekers te kunnen spreiden is het COA afhankelijk van de welwillendheid van gemeenten die opvanglocaties openen.

Het COA had tijdens de behandeling gezegd dat een dwangsom niet nodig was, omdat het zich sowieso aan de uitspraak zou houden. Daar maakte de rechter korte metten mee: "Van de overheid mag inderdaad verwacht worden dat ze ook zonder dreiging van een dwangsom rechterlijke uitspraken zal nakomen. Maar dat geldt ook voor de afspraken die zijn gemaakt met de ombudsman als mediator. Die verwachting is niet ingelost."

'Ingewikkeld vraagstuk'

De uitspraak van de rechter over het maximumaantal asielzoekers in Ter Apel leidt tot een "ingewikkeld vraagstuk" bij het COA. Dat zei bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker, die bij de stemming over de spreidingswet was in de Eerste Kamer in Den Haag. Volgens hem komt zijn organisatie door het vonnis voor een dilemma te staan: een dwangsom betalen of mensen buiten laten staan.

"We hebben die 2000 overschreden omdat we niet wilden dat mensen buiten zouden moeten wachten", aldus Schoenmaker. Volgens hem neemt het COA sinds oktober tot de dag van vandaag meer mensen op dan het afgesproken aantal. Dinsdagochtend verbleven er meer dan 2200 asielzoekers in het aanmeldcentrum.

"De rechter zegt nu: over vier weken mag dat niet meer. Dan is wel de vraag wat we moeten doen als we nog steeds mensen buiten hebben en we mogen er niet meer opvangen." Volgens de bestuursvoorzitter wil niemand dat de asielzoekers buiten moeten blijven staan. "Daar zijn de mensen in de eerste plaats de dupe van, maar ook de inwoners van Westerwolde."

Of de uitspraak van de rechter gemeenten ertoe beweegt opvang aan te bieden, weet Schoenmaker niet. "We hebben vele, vele malen aan de bel getrokken: help ons want het loopt uit de hand in Ter Apel. Tot nu toe heeft dat niet iets opgeleverd." Hij koestert wel hoop nu de Eerste Kamer dinsdag heeft ingestemd met de spreidingswet, die moet zorgen voor een eerlijke verdeling van de opvang van asielzoekers over alle gemeenten in het land.