PVV, VVD, NSC en BBB beginnen met een ‘aanzet tot onderhandelen’

Verkenner Ronald Plasterk "denkt van wel" dat PVV, VVD, NSC en BBB eruit zullen komen om uiteindelijk een kabinet te vormen. "En ik vind dat het moet", zegt hij. "Er komt nu een soort voorronde in de informatieperiode", zegt politiek journalist van WNL Tessa van Viegen in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Voordat de daadwerkelijke onderhandelingen beginnen moeten Geert Wilders, Dilan Yeşilgöz, Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas het eerst eens worden over een aantal cruciale punten.

"Dat betekent dat er gekeken kan worden of het vertrouwen kan ontstaan, dat als die coalitie verdergaat en inhoudelijk gaat onderhandelen, er geen voorstellen worden doorgezet die in strijd zijn met de Grondwet of met internationale verdragen", zei Plasterk maandagavond.

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Waarborgen rechtsstaat

Van Viegen omschrijft het als een "soort voorronde, een aanzet tot onderhandelen". De partijleiders gaan namelijk nog niet echt onderhandelen, maar bespreken wel de nodige belangrijke thema's, zoals migratie bestaanszekerheid, de woningmarkt en veiligheid. Daarin moet het viertal laten weten hoe zij daarover denken.

"De eerste stap is het waarborgen van de rechtsstaat, de Grondwet, de grondrechten. Daar wordt eerst over gesproken", vertelt Van Viegen. "Er wordt veel gezegd dat de PVV allerlei ideeën heeft die de Grondwet schaden. Er zijn ook partijen die de Grondwet willen aanpassen. Alleen de grondrechten, daar wordt veel waarde aan gehecht en daar wordt komende tijd over gesproken hoe wij daarmee omgaan. Hoe wij ervoor zorgen dat iedereen zich thuis blijft voelen in Nederland en dat niemand door deze uitslag geraakt wordt."

Heb jij Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug via NPO Start.

Van Viegen verwacht dat de partijen een document opstellen en ondertekenen over hoe zij erin zitten. "Bijvoorbeeld dat zij in de regeerperiode tijdelijk afstand doen van een aantal voorstellen van de PVV."

Het is nu aan de informateur om het proces verder op te pakken. Van Viegen denkt dat Plasterk "de beste kaarten heeft" om ook deze taak op zich te nemen. "Hij heeft alle partijen al gesproken en iedereen is over hem te spreken."

Hoe kijkt Europa naar Nederland?

Europa-correspondent Stefan de Vries zegt dat in Europa "met veel verbazing en onrust gekeken naar wat er in Nederland aan de gang is". Hij doelt op het feit dat afspraken gemaakt moeten worden over het waarborgen van de rechtsstaat. "Dat is heel tragisch, want kennelijk staat die zo onder druk door deze verkiezingswinst dat je daar een gesprek over moet hebben. Het is al eeuwenlang de basis van de Nederlandse maatschappij."

Wat de uitkomst ook moge zijn na een potentieel lang formatieproces, "het is hoe dan ook niet goed voor Europa", zegt De Vries.