Voorlopig akkoord Europese AI-regelgeving zorgt voor angst bij investeerders

Staatssecretaris voor Koninkrijksrelaties en Digitalisering Alexandra van Huffelen is trots op de nieuwe regelgeving die ons moet beschermen tegen kunstmatige intelligentie. "Het was tot nu toe totaal niet gereguleerd en daardoor kon er heel veel misgaan." Tech-ondernemer en investeerder Eva de Mol zegt in het televisieprogramma Op1 dat ze zich ook zorgen maakt over deze ontwikkeling. "Het concept regelgeving wordt natuurlijk niet snel gekoppeld aan innovatie en ondernemerschap."

Afgelopen zaterdag kwam naar buiten dat de EU-landen en het Europees Parlement een voorlopig akkoord hebben bereikt over regels voor kunstmatige intelligentie (AI). De EU is de eerste die de baanbrekende technologie, die veel belooft, maar ook grote zorgen baart, aan banden legt. Het onderwerp kreeg haast door de stormachtige ontwikkeling van AI, met spraakmakende toepassingen als ChatGPT.

"We gebruiken artificiële intelligentie op allerlei manieren. Bij de overheid, in de gezondheidszorg, bij banken en het zit in allerlei producten verwerkt", aldus Van Huffelen. "Maar het was tot nu totaal niet gereguleerd. Dat betekende dat er ook veel mis kon gaan. Denk aan de toeslagenaffaire of problemen met privacy. Er worden allerlei gegevens van je gebruikt."

'Keurmerk voor AI'

Van Huffelen beschrijft vier pijlers waarin het toepassen van AI moet worden geschaald. Dat zijn de pijlers minimaal of geen risico, een beperkt risico, een hoog risico of een onaanvaardbaar risico.

"Wat echt verboden is en onder onaanvaardbare risico's valt, is bijvoorbeeld social scoring. Het volgen en punten geven van mensen en ze op basis daarvan een bepaalde positie geven in de maatschappij", benadrukt de staatssecretaris. "Dat soort dingen moet je echt niet willen en zijn verboden."

In de categorie hoog risico gaat het volgens Van Huffelen over AI-toepassingen waarin ook veelvuldig gegevens van mensen worden verwerkt. "In een chatbot bijvoorbeeld die de telefoon aanneemt. En we hebben het gezien met de toeslagenaffaire. We willen dat daar regels voor gelden. Dat deze toepassingen voldoen aan de eisen van transparantie en ze niet discrimineren."

"Je moet deze vormen van AI van een 'keurmerk' voorzien, voordat je het mag gebruiken", besluit Van Huffelen. "Wij vinden het in de EU belangrijk dat niet alleen medicijnen of auto's van tevoren getest worden, maar ook AI."

Tekst gaat verder onder de X:

Grijs gebied zorgt voor vragen

"Ik ben niet tegen regelgeving op deze gebieden", zegt tech-ondernemer en investeerder De Mol. "Deepfakes en social scoring is iets wat gewoon niet kan. Tegelijkertijd zijn er ook gevallen met beperkt risico of onbekend risico. Het is ook belangrijk wat regelgeving voor deze gevallen betekent. Ik denk dat daar een heleboel vragen over zijn."

"We hebben natuurlijk wel een aantal afspraken gemaakt", zegt Van Huffelen. "AI die bijvoorbeeld de lift in een gebouw aanstuurt hoeft niet aan al die regels te voldoen. Omdat het helemaal niet gaat over het verstrekken van persoonsgegevens. En we hebben ook gezegd, wat ook belangrijk is voor investeerders, dat we ervoor moeten zorgen dat er ruimte is voor innovatie. We zien in de gezondheidszorg dat AI ons enorm kan helpen om bijvoorbeeld diagnoses te stellen."

Ontvang jij al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en blijf op de hoogte!

"Er komen voor veel ondernemers extra kosten bij kijken om te checken of ze aan de regelgeving voldoen", vervolgt De Mol. "Maar het allerbelangrijkste punt is dat het een Europees akkoord is. Wat betekent dit voor Amerikaanse bedrijven die hier bedrijvig zijn? Ik ken nu al bedrijven die opereren in Nederland, die een Nederlands team hebben, maar hun business hier niet meer gaan vestigen."

Volgens Van Huffelen is dat niet de bedoeling. "We proberen wereldwijd tot dezelfde regulering te komen. Deze regels gaan over het investeren in innovatie. Wij willen de mogelijkheid creëren om ook in Europa grote big-tech bedrijven op te zetten. We willen juist dat er een markt in Europa is, maar voor veilige producten."

De nieuwe regels zouden, als ze begin volgend jaar ook officieel worden aangenomen, in de loop van 2026 allemaal van kracht kunnen worden. De verboden gaan al na een half jaar in en onder meer de transparantieregels na een jaar. Overtreders kunnen hoge boetes krijgen.