Cocaïne-economie kost Nederland miljarden: ‘Wij zijn een Narcostaat’

Voor drugsdealers is Nederland een walhalla. Criminelen verdienen miljarden aan het witte goed, terwijl het Nederland juist klauwen met geld kost. Hoe booming is de cocaïne-economie en is deze een halt toe te roepen? Stand van Nederland: Generatie Next onderzoekt het.

Uit een peiling van Stand van Nederland: Generatie Next blijft dat Nederlanders zich zorgen maken om de cocaïnehandel in ons land. 44,6 procent zegt zich 'enigszins zorgen' te maken over de gevolgen, zoals onze veiligheid. 30,6 procent maakt zich 'grote zorgen', omdat Nederland een Narcostaat aan het worden is. 18,6 procent maakt zich 'geen zorgen' en het restant heeft er geen mening over.

De zorgen zijn terecht te noemen als je kijkt naar hoeveel geld drugsbestrijding, inclusief verslavingszorg, gevangeniskosten en rechtspraak, ons land minimaal kost: 4 miljard euro per jaar. "Als je kijkt naar afgelopen jaren wordt tussen de 50 en 70 ton cocaïne gepakt in de haven van Rotterdam alleen al. Dat heeft een waarde van meerdere miljarden euro's. Je mag ervan uitgaan dat ongeveer een kwart van de coke die daadwerkelijk het land binnenkomt, wordt gepakt. Het is dus veel en veel groter", schetst misdaadjournalist Mick van Wely het beeld van de andere kant van de cocaïnehandel, die van het criminele circuit.

'Je bent zo multimiljonair'

In Nederland gaat jaarlijks naar schatting 16 miljard euro aan zwart geld rond. Het overgrote deel is gerelateerd aan drugshandel en fraude. De banken zijn 550 miljoen euro kwijt aan de inzet tegen witwassen. "Het is een giga-economie waar heel veel mensen aan verdienen. De witwaseconomie is een enorme industrie geworden", vertelt Van Wely.

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Voorheen was Nederland meer een hasj-land. Het zwaartepunt ligt inmiddels bij cocaïne, omdat dat een veel lucratieve handel is, vertelt de misdaadjournalist. "Als je twee containers cocaïne binnenhaalt en ze succesvol verkoopt, ben je multimiljonair. Heel veel mensen worden in korte tijd heel erg rijk en passen zwaar geweld toe om hun territorium en handel te verdedigen."

De politie is 1,6 miljard euro kwijt aan de bestrijding van drugscriminaliteit en dat terwijl slechts een klein deel van die drugscriminelen daadwerkelijk wordt gepakt. Zo'n 20 procent van alle gedetineerden is te koppelen aan de overtreding van de Opiumwet. De gevangeniskosten kunnen oplopen tot 700 miljoen euro per jaar. De kosten voor de rechtspraak rondom drugscriminaliteit bedragen jaarlijks tegen de 270 miljoen.

Haven van Rotterdam

Cocaïne is in de haven van Rotterdam orde van de dag. Het team van de Zeehavenpolitie werkt nauw samen met de Douane en groeide de laatste jaren uit tot 400 man. Broodnodig, want de drugscriminaliteit groeit nog vele malen harder. "We begonnen in 2014, 2015 met 4000, 5000 kilo per jaar. Dat was toen normaal. Twee jaar terug zaten we op 72.000 kilo die wij in beslag hebben genomen. Dan hebben we het alleen maar over cocaïne en de Rotterdamse haven. Het is een groeiend probleem", aldus Jan Janse, districtschef Zeehavenpolitie in Rotterdam.

Janse vertelt dat als er zo'n 12 miljoen containers binnenkomen, ongeveer 1 procent wordt gecontroleerd. Dat zijn dan de containers die daadwerkelijk worden opengemaakt of door een scan gaan. "Dat klinkt heel weinig, maar de controles zitten niet alleen maar in het feitelijk openen van zo'n container. Dat zit ook in het nagaan van wie de container hiernaartoe heeft gebracht", legt Janse uit.

Als de Zeenhavenpolitie een verdachte container in het vizier heeft, worden allerlei logistieke processen direct stilgelegd. Dat heeft een behoorlijke impact op de bedrijven in de haven. "Als je een proces stillegt kost het al snel 15.000 euro per uur. Soms moet je samen met de Douane een paar uur zoeken en dan ben je zo 80.000 euro kwijt."

Corruptie

Volgens Janse ligt iedere dag in de Rotterdamse haven minimaal een partij van een paar duizend kilo cocaïne. Dat zoveel drugs in de haven liggen is alleen mogelijk middels corrupte medewerkers. Het is een realistisch en tegelijk pijnlijk probleem. "Mensen worden thuis benaderd en onder druk gezet. Helaas zien we ook dat mensen worden benaderd die bijvoorbeeld een jas dragen met een bedrijfslogo van een havenbedrijf erop. Dat gebeurt dan in de sportschool of onderweg naar het voetbalveld. Zij krijgen een aanbod of zij veel geld willen verdienen. Daar moeten ze dan een klusje voor doen."

In sommige gevallen worden zelfs mensen benaderd om bij een havenbedrijf te gaan solliciteren, om van binnenuit een functie te vertolken in de drugssmokkel door de Rotterdamse haven. De politie is op de hoogte van vele illegale praktijken, maar het blijft lastig om grote drugscriminelen op te pakken. "Vanaf 2010 gaat de coke handel heel snel, er gaat enorm veel geld in om", verklaart Van Wely. "Met geld kun je macht kopen. Je kunt wapens kopen en mensen omkopen. Je zag in een keer een enorme golf van corruptie onder politie of Douane."

Stand van Nederland: Generatie Next onderzoekt het gebruik van cocaïne onder millennials. Waarom is deze drug zo populair en wat zijn de gevolgen ervan? Kijk deze uitzending hier terug op NPO Start.