Komt het nog tot een samenwerking tussen Geert Wilders en Pieter Omtzigt?

NSC-leider Pieter Omtzigt houdt de boot af voor een samenwerking met de PVV van Geert Wilders. Omtzigt heeft woensdag tegen verkenner Ronald Plasterk gezegd dat hij nog niet klaar is voor onderhandelingen. Volgens parlementair journalist van WNL Tessa van Viegen wil de NSC-voorman "ingangsvoorwaarden" van Wilders, voor hij om tafel gaat.

Omtzigt ziet belemmeringen bij de PVV, onder meer op het gebied van de rechtsstaat. In een brief die Omtzigt aan Plasterk heeft overhandigd, wordt meer duidelijk over het standpunt van NSC. "Wij vinden het van belang dat de PVV eerst ondubbelzinnig aangeeft welke omstreden punten uit haar verkiezingsprogramma niet langer actueel zijn", schrijft Omtzigt. Kort gezegd wil hij weten wat er straks gebeurt met de standpunten, onder meer over de islam, die Wilders in de "ijskast" zegt te zetten.

"Omtzigt wil dat Wilders zich aan de Grondwet houdt", zegt Van Viegen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Hij zegt dat er dingen in het PVV-programma staan die niet met de Grondwet stroken. Het lijkt erop dat Omtzigt een soort intentieverklaring van Wilders vraagt, waarin hij zegt dat de PVV zich aan allerlei voorwaarden gaat houden."

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Omtzigt ziet ook "politiek-inhoudelijk veel obstakels om met de PVV tot overeenstemming te komen", schrijft hij in de brief. Hij noemt specifiek de steun aan Oekraïne en het op orde houden van de overheidsfinanciën. NSC verwerpt bovendien "speculaties over een Nexit". Omtzigt wil daarnaast dat Wilders zich houdt aan rechterlijke uitspraken over klimaat en mensenrechten, zegt Van Viegen.

'Haagse spelletjes'

Wilders betichtte Omtzigt gisteren op X van "Haagse spelletjes" , "oude bestuurscultuur" en "machtsdenken". Volgens Van Viegen schaart Omtzigt zijn handelen juist onder de nieuwe bestuurscultuur. "De formatie is geven en nemen en ook af en toe een politiek tactisch spel. Maar NSC heeft vooraf al gezegd: wij willen eigenlijk niet met de PVV, want er zijn allerlei belemmeringen. Dat standpunt handhaaft Omtzigt nu en dat is op zichzelf niet gek en niet per se een Haags spelletje."

Van Viegen denkt dat Wilders Omtzigt moet uitnodigen voor een gesprek. "Al is het onduidelijk of Omtzigt niet wil onderhandelen, of überhaupt niet in gesprek wil. We zien nu terug wat we tijdens de campagne veel hebben gezien bij Omtzigt; wat wil je nou precies wel en niet? Daar blijft hij maar heel onduidelijk over."

Idee Omtzigt over formatie vertraagt proces

Omtzigt stelt voor om twee informateurs aan te stellen, "die bij alle fracties inventariseren wat de centrale opgaven in de komende jaren zijn". Van Viegen denkt dat dat het formatieproces bemoeilijkt. "Normaal gesproken gaat een informateur met een aantal fracties in gesprek die mogelijk samen een kabinet kan vormen. Omtzigt zegt dat je met alle partijen moet praten. Je kan je voorstellen dat als dat gebeurt, de formatie mogelijk nog behoorlijk lang gaat duren."

Heb jij Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug via NPO Start.

"Ik denk: waarom zet je niet de meest voor de hand liggende partijen, NSC, PVV, BBB en VVD, bij elkaar in een kamer? Ga eens met elkaar praten en kijk wat daar uitkomt", zegt Van Viegen. "Dat lijkt mij een veel logischere en snellere route."

'Werk Plasterk niet eenvoudiger geworden'

VVD-leider Dilan Yeşilgöz maakte gisteravond ten overstaan van kritische VVD-leden opnieuw duidelijk dat zij met haar partij niet wil deelnemen aan een kabinet, maar dat ze een centrumrechts kabinet wel wil gedogen. Dat VVD en NSC nu op de rem trappen, maakt het werk voor verkenner Ronald Plasterk ingewikkeld, zegt Van Viegen. "Vandaag gaat hij in gesprek met kleinere partijen. Bijvoorbeeld Caroline van der Plas (BBB-leider, red.) komt aan de beurt. Zij kan eventueel een relevante rol spelen in een nieuwe regering."

BBB staat open voor deelname aan een kabinet met de PVV. Maar samen hebben ze lang niet genoeg zetels voor een sterk kabinet én niet genoeg ervaring, zegt Van Viegen.

Ondertussen lijkt ook een minderheidskabinet verder weg dan ooit. "Het idee van een minderheidskabinet werd voor de verkiezingen nog door Omtzigt gesteund, gisteren zei hij opeens dat hij dat ook niet echt ziet zitten. Dus het wordt nog een behoorlijk lastige puzzel voor Ronald Plasterk."