Wordt Wilders een premier voor iedereen? ‘Hij is gematigd’

In Den Bosch heeft de PVV de VVD van de troon gestoten. Bijna een kwart van de stemmen gingen in de stad naar de partij van Geert Wilders. Maar lukt het hem ook om een premier voor alle Nederlanders te worden? Een kiezer vindt dat Wilders een kans moet krijgen: "Hij is gematigd, hij heeft uitspraken gedaan in het verleden die te ver zijn gegaan, dat vind ik ook. Maar hij is daar op teruggekomen."

Een andere vrouw in Den Bosch begrijpt wel waarom Wilders zoveel stemmen heeft gekregen. "Voor heel veel Nederlanders is de zorg naar de knoppen, de woningbouw werkt niet, veel jonge mensen willen een huis en ons land zit eigenlijk al vol", zegt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Zelf heeft ze naar eigen zeggen ook rechts gestemd en hoopt op één ding: "Dat Geert Wilders dadelijk mensen van andere culturen en andere religies goed en fatsoenlijk blijft behandelen, want ik zou het heel erg vinden als er allerlei toestanden en opstanden ontstaan."

Heb je de verkiezingsuitzending van Goedemorgen Nederland gemist? Kijk 'm hier terug op NPO Start.

Op zoek naar verbinding

Wilders deed in het verleden meerdere omstreden uitspraken, zoals de 'minder-minder-uitspraak' over Marokkanen in 2014. Hoe geloofwaardig is het dan wanneer hij zegt een premier te willen zijn voor alle Nederlanders? Politiek commentator Wouter de Winther begrijpt de zorgen van de mensen hierover goed. "Maar Wilders is ook iemand die zijn stokpaardjes gisteren al, op de dag van de verkiezingen, naar het abattoir leidde, in plaats van de dag erna in 2010."

Polarisatie-expert Marcelo Mooren denkt niet dat Wilders een verbindende factor kan zijn als premier. "Als je praat over verbinden, dan heeft dat ook een bepaalde houdbaarheid. Op een gegeven moment moet je anders op de gipskamer gaan werken. Het gaat veel meer over het oplossen van problemen. Hij zal zich toch echt anders moeten gaan opstellen dan voorgaande jaren, wil hij een constructieve rol kunnen spelen in een mogelijke regeringsdeelname."

Populisme

Mooren ziet dat Wilders bepaalde populistische strategieën toepast. "De problemen die er zijn, zijn deels reëel en deels ook niet. Dat is wat populisten doen, die pakken die reële problemen, vergroten dat nog een beetje uit, verbinden dat aan irreële problemen en zo blijven ze zich daar op voeden", zegt hij. "Als je dit wilt bestrijden, dan moet je die onderliggende problemen oplossen en dat begint bij in de formatie niet met wie, maar met wat. Wat moet deze club mensen nu gaan doen? Wat voor een beleid moet er gaan komen?"

De Winther benadrukt dat we niet moeten vergeten dat Nederland door een coalitie wordt bestuurd. "Het is niet zo dat Wilders het in zijn eentje voor het zeggen heeft, maar ook zal moeten schikken aan wat de rest van de coalitie vindt."

Ontvang jij al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

De formatie hoeft niet lang te duren, denkt De Winther. "Als je de dingen van Wilders die anti-grondwettelijk zijn uit zijn programma snijdt, dan blijft er een gedeelte over. Als je dat naast het programma van VVD en NSC legt, dan kan het best rap gaan." NSC en ook BBB zijn beiden cultureel rechtser en economisch linkser. "Dan kun je best wat stappen nemen, maar Wilders zal wel echt nog veel meer water bij de wijn moeten doen."

Wilders toch in de Kamer?

De politiek commentator sluit niet uit dat de PVV-leider een rol in de Kamer verkiest in plaats van het premierschap. De PVV heeft 37 zetels in de Tweede Kamer en Wilders is het enige lid van de partij. Hij kan ervoor kiezen om de rol in de Kamer op zich te nemen "om de club te managen "in plaats van in het Torentje te gaan zitten, waarbij je dat niet meer kan doen."